LITWA
Valdas Adamkus na szczycie UE
W poniedziałek w Brukseli odbyło się nadzwyczajne posiedzenie przywódców państw UE, mające na celu omówienie sytuacji w Gruzji. „Stosunki Unii Europejskiej z Rosją znalazły się na rozdrożu”, taką wieść po zakończeniu szczytu usłyszała Europa. Negocjacje UE z Rosją w sprawie strategicznej współpracy będą odłożone, jednakże sankcje wobec Rosji nie zostaną zastosowane.
Według Adamkusa, pozycja krajów unijnych była skonsolidowana, toteż udało się osiągnąć jednolitą opinię. „Udało się jednogłośnie potępić agresję Rosji wobec Gruzji oraz osiągnąć, by potępiono uznanie niepodległości separatystycznych regionów w Gruzji” – powiedział Adamkus po spotkaniu liderów krajów unijnych. Zdaniem prezydenta, Litwa odegrała ważną rolę w przygotowaniu wspólnego oświadczenia, co może pozytywnie posłużyć negocjacji w sprawach polityki energetycznej. Po spotkaniu w Brukseli UE postanowiła wzmacniać układy ze wschodnimi sąsiadami, w tym również z Litwą.
Spotkanie premierów Litwy i Białorusi -
Przebywający na Litwie premier Białorusi Siergiej Sidorski podczas spotkania z premierem Litwy Gediminasem Kirkilasem w Druskienikach oświadczył, że Białoruś zamierza do 2015 roku oddać do eksploatacji jeden z dwóch reaktorów nowej elektrowni atomowej, zaś wyprodukowaną przez nią energię elektryczną, w przypadku zaistnienia takiej potrzeby, dostarczać na Litwę. Podkreślił, że strona białoruska jest zainteresowana również projektem budowy siłowni atomowej w Wisagini. Według S. Sidorskiego budowlani z Białorusi chcieliby uczestniczyć w budowie tego obiektu.
Podczas spotkania w Druskienikach premierzy Białorusi i Litwy omówili także kwestie transportu, handlu, tranzytu przez Litwę, problemy dotyczące ruchu wizowego. Białoruś dąży do uzyskania mniejszych opłat za tranzyt przez Litwę oraz wprowadzenia niższych cen wiz dla swych obywateli. Premierzy spotkali się z przedsiębiorcami, pracującymi na Białorusi.
Na Litwie ostatnio wiele się mówiło o konieczności naprawy stosunków z sąsiednią Białorusią, z którą Litwę łączy wiele ważnych spraw. Według G. Kirkilasa spotkanie w Druskienikach odbyło się w atmosferze przyjaźni i zrozumienia wzajemnych potrzeb.
Zadzwonił pierwszy dzwonek
1 września tego roku próg szkolny przestąpiło ponad 30 tysięcy pierwszaków. Naukę w szkołach różnego szczebla rozpoczęła jedna piąta ogółu mieszkańców Litwy. Do szkół średnich i zawodowych przyszło ponad pół miliona uczniów, liczba studentów w tym roku wyniesie około 200 tysięcy. Rok akademicki zainaugurowało 27 kolegiów i 21 uniwersytetów. Do szkół z polskim językiem wykładowym przyszło ponad 1000 pierwszaków.
Litwini wykazali się hojnością
Mieszkańcy Litwy oraz przedsiębiorstwa w ciągu trzech tygodni ofiarowali Gruzji, która ucierpiała na skutek konfliktu wojskowego z Rosją, ponad 430 tys. litów. Do 14 września zbiórkę pieniędzy dla poszkodowanych Gruzinów będzie prowadziło Stowarzyszenie Czerwonego Krzyża. Wesprzeć potrzebujących można dzwoniąc pod krótki numer 1891(5 Lt), albo pod nr 1892 (10 Lt).
Z Litwy do Gruzji wysłano już pięć załóg z pomocą humanitarną - przedmiotami codziennego użytku, artykułami spożywczymi, higieny osobistej, namiotami, lekami i przesyłkami krwi.
Litewscy Źydzi domagają się potępienia prześladowań
Wspólnota Żydowska Litwy oraz Związek Byłych Więźniów Gett i Obozów Koncentracyjnych wystosowały list otwarty do prezydenta Litwy, przewodniczącego Sejmu, premiera, prokuratora generalnego, w którym docenia wystarczająco szybką reakcję władz na akt wandalizmu, podczas którego została „zaatakowana” siedziba wspólnoty żydowskiej przy ulicy Zawalnej w Wilnie.
Jednakże jak stwierdzają przedstawiciele wspólnoty, ten wyskok przestępców nie był zjawiskiem pojedynczym i wyjątkowym.
Według nadawców, wspomniane zajście należałoby odpowiednio ocenić w kontekście przemarszu skinów 11 marca br., tendencyjnych publikacji na temat cmentarzy żydowskich na Śnipiszkach, sporadycznych aktów wandalizmu na cmentarzach żydowskich oraz antysemickich publikacji w prasie i Internecie.
Żydzi wyrażają swe zaniepokojenie z powodu prześladowań żydowskich partyzantów, którzy walczyli przeciwko faszyzmowi i domagają się, by kierownictwo państwa dokonało politycznej oceny tego zjawiska, tudzież udzielenia konkretnej odpowiedzi: czy Litwa uznaje zwycięstwo koalicji antyhitlerowskiej w Drugiej Wojnie Światowej?
Zmniejsza się liczba mieszkańców
W ciągu najbliższych dziesięcioleci na Litwie drastycznie zmaleje liczba mieszkańców. Jeśli na początku tego roku w kraju mieszkało 3,3 mln mieszkańców, to w 2060 roku pozostanie nieco ponad 2,4 mln. Takie niezbyt optymistyczne prognozy wydali europejscy eksperci ds. statystyki. Według tempa obniżania się liczby mieszkańców Litwa jest na razie trzecia. Wkrótce pod względem wieku mieszkańców, będzie również jedną z najstarszych społeczności Europy. Zdaniem statystyków, najbardziej negatywny wpływ na niż demograficzny ma niski przyrost naturalny, intensywna migracja.
POLSKA
Wsparcie Gruzji
Sejm przyjął we wtorek przez aklamację uchwałę w sprawie kryzysu gruzińskiego. W uchwale Sejm potępia rosyjskie działania i deklaruje solidarność z narodem gruzińskim.
„Sejm RP przyjmuje stanowisko UE wyrażone w Konkluzjach Rady Europejskiej z dnia 1 września 2008 roku na temat Gruzji. Sejm RP stoi na stanowisku, że właściwą odpowiedzią NATO na zaistniałą sytuację winna być intensyfikacja działań na rzecz członkostwa Gruzji i Ukrainy w Sojuszu Północnoatlantyckim“.
Gwizdy i buczenie
W Gdańsku zakończyły się obchody 28. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych i 20. rocznicy strajków z 1988 r. Prezydent Lech Kaczyński powiedział podczas nich, że Okrągły Stół “można i trzeba krytykować, ale jako etap w walce był potrzebny”.
Głośne gwizdy i pomruki słychać było z tłumu, kiedy prezydent powitał marszałka Senatu Bogdana Borusewicza. - Cicho szanowni państwo. Bez niego nie byłoby tego strajku - zareagował Lech Kaczyński. Gwizdy pod adresem Borusewicza słychać było już wcześniej, kiedy zgromadzonych na uroczystości gości, wymieniał lider “Solidarności”, Janusz Śniadek. O szacunek do twórców Sierpnia’80 zaapelował na końcu uroczystości prezydent Gdańska Paweł Adamowicz - wymienił w tym miejscu Lecha Wałęsę i Bogdana Borusewicza. - Widocznie nie odrobiliście lekcji Jana Pawła II - mówił do zebranych prezydent Gdańska. Tłum z dezaprobatą przyjął słowa Adamowicza - głośno gwizdał i buczał.
W oficjalnych obchodach nie wziął udziału b. przywódca strajku w stoczni w 1980 r., Lech Wałęsa. W sobotę prywatnie złożył kwiaty pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców.
Muzeum na Westerplatte
“Za rok przedstawiciele europejskich państw spotkają się tutaj, aby przypomnieć światu, swoim narodom, o zdarzeniach z roku 1939 roku” - powiedział premier Donald Tusk na konferencji prasowej w Gdansku, po obchodach 69. rocznicy wybuchu II wojny światowej.
Szef rządu poinformował też, że minister kultury Bogdan Zdrojewski stanął na czele komitetu organizacyjnego obchodów 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej, zaś Władysław Bartoszewski objął funkcję przewodniczącego komitetu honorowego obchodów. Minister Zdrojewski podpisał zarządzenie, na mocy którego powstanie muzeum II wojny światowej.
Pomnik św. Benedykta
- Polska ma ważną rolę do odegrania na europejskiej drodze powrotu do korzeni chrześcijaństwa - mówił podczas sobotniej uroczystej Mszy św. w Warszawie w kościele św. Kazimierza przy klasztorze Sióstr Benedyktynek Sakramentek ks. abp Kazimierz Nycz, metropolita warszawski. Biorący udział w uroczystości prezydent Lech Kaczyński odsłonił pomnik św. Benedykta z Nursji, patrona Europy.
31 sierpnia 1944 r. w czasie Powstania Warszawskiego Niemcy zbombardowali kościół i klasztor Sióstr Benedyktynek Sakramentek. Pod gruzami sklepienia kościoła św. Kazimierza, które runęło na zgromadzonych, zginęło 4 kapłanów, 35 sióstr, 14 sierot i około 1000 mieszkańców Warszawy. Uroczystości miały upamiętnić tamto tragiczne wydarzenie.
Historyczna książka
W Belwederze odbyła się uroczystość wręczenia nagród w pierwszym Konkursie im. Oskara Haleckiego na najlepszą książkę naukową i popularnonaukową. W każdej z nich przyznano nagrodę jury i czytelników. Obydwie w tej pierwszej kategorii zdobył „Atlas polskiego podziemia niepodległościowego w latach 1944–1956”pod kier. Rafała Wnuka. W drugiej - nagroda jury przypadła Ryszardowi Terleckiemu za „Tarczę i miecz komunizmu”. Czytelnicy wybrali natomiast „Enigmę” Marka Grajka.
Konkurs zorganizowały Instytut Pamięci Narodowej, Telewizja Polska i Polskie Radio. Honorowy patronat nad imprezą objął prezydent Lech Kaczyński. Halecki jest międzynarodowej sławy znawca historii Europy Środkowo-Wschodniej, mało jednak w Polsce znany.
ŚWIAT
Pomóc Gruzji bez sankcji wobec Rosji
Europejscy przywódcy zagrozili, że nie wznowią rozmów z Rosją, jeśli nie wycofa wojsk z Gruzji. Dali jej na to czas do 8 września. – Unia Europejska stanowczo potępia rosyjską jednostronną decyzję o uznaniu niepodległości Osetii Południowej i Abchazji – stwierdzili unijni przywódcy 1 września w projekcie oświadczenia po nadzwyczajnym szczycie dotyczącym Gruzji.
Unia liczy na dobre efekty kolejnej misji francuskiego prezydenta. Nicolas Sarkozy jedzie 8 września do Moskwy, będą mu towarzyszyć przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso i wysoki przedstawiciel UE ds. polityki zagranicznej Javier Solana. Jak ujawniła niemiecka kanclerz Angela Merkel, rosyjski prezydent rozmawiał w niedzielę telefonicznie z Sarkozym i obiecał mu wycofanie rosyjskich wojsk z Gruzji. Taki warunek był zawarty we wcześniej wynegocjowanym porozumieniu pokojowym. Jak powiedział prezydent Polski Lech Kaczyński, jeżeli po 8 września Rosja nie wycofa wojsk z Gruzji, „trzeba będzie przejść do zupełnie innych działań”.
Szefowie państw Unii Europejskiej zapowiedzieli również, że UE będzie zacieśniać współpracę z krajami Europy Wschodniej, m.in. poprzez polsko-szwedzki projekt Partnerstwa Wschodniego. Dzięki naciskom polskiego prezydenta w ostatniej chwili udało się w konkluzjach szczytu osobno wspomnieć o zacieśnianiu współpracy Unii z Ukrainą, choć bez żadnych obietnic członkostwa.
Dimisja Fukudy
Premier Japonii Yasuo Fukuda ogłosił swoją decyzję o dymisji. Pełnił urząd przez niecały rok. Borykał się z podzielonym parlamentem, w którym opozycja kontroluje izbę wyższą. Największe szanse na jego zastąpienie ma były szef MSZ, sekretarz generalny rządzącej japońskiej Partii Liberalno-Demokratycznej, 67-letni Taro Aso. Wybory nowego przewodniczącego partii odbędą się 22 września.
Koniec koalicji?
Ukraiński parlament uchwalił zmiany, które znacznie upraszczają procedurę impeachmentu prezydenta. Ograniczone zostały też uprawnienia głowy państwa. . Zmiany przyjęto dzięki zgodnemu głosowaniu rządzącego Bloku Julii Tymoszenko oraz deputowanych z ugrupowań opozycyjnych: prorosyjskiej Partii Regionów Ukrainy i komunistów.
Przedstawiciele koalicjanta bloku Tymoszenko, prezydenckiego bloku Nasza Ukraina-Ludowa Samoobrona, w proteście przeciwko sojuszowi swych partnerów z opozycją opuścili salę posiedzeń.
Udana operacja?
Wojska dowodzonej przez USA koalicji zabiły w toku ubiegłotygodniowej operacji w południowym Afganistanie 220 talibów - zakomunikował rzecznik sił USA Nathan Perry. Wojska koalicji w toku operacji, prowadzonej w prowincji Helmand, nie poniosły żadnych strat. Perry nie odniósł się do zarzutu, iż w toku operacji zginęło około 70 cywilów.
Tryumf Kaddafiego
Włochy zapłacą Libii 5 mld dolarów odszkodowań za okres kolonialny. Libia ma powstrzymać imigrantów oraz zwiększyć dostawy ropy i gazu. Premier Silvio Berlusconi i libijski dyktator Muammar Kaddafi podpisali w Bengazi uroczysty układ o przyjaźni między obu państwami po blisko 40 latach sporów i wzajemnych pretensji.
Berlusconi oficjalnie przeprosił Libię za włoskie zbrodnie, krewni ofiar otrzymają odszkodowania, a najzdolniejsi Libijczycy – stypendia naukowe. Na te cele Włochy przez najbliższych 20 lat będą płacić Libii po 250 mln dolarów rocznie. Jak się jednak wydaje, zawarcie układu stało się możliwe głównie dzięki podpisaniu nieco wcześniej umowy między włoskim kolosem petrochemicznym ENI a Libią o współpracy i zwiększeniu dostaw ropy i gazu na najbliższych 40 lat.
Spór o Morze Czarne
Rumunia złożyła wniosek do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości o uznanie jej praw do części szelfu kontynentalnego na Morzu Czarnym, o którą toczy spór z Ukrainą. Bukareszt chce, aby Trybunał ustalił przebieg granic między nią a Ukrainą, co pozwoliłoby na rozpoczęcie wydobycia ropy i gazu znajdującego się pod dnem Morza Czarnego. Na spornym obszarze znajdują się prawdopodobnie złoża szacowane na 100 mlrdów m sześc.
W 1997 r. Rumunia i Ukraina zobowiązały się, że podejmą negocjacje dotyczące przebiegu granic, a do czasu ich zakończenia nie będą wydobywały surowców na spornym terytorium.
Żywioł nad Haiti
Huragan Gustav od tygodnia przetaczający się nad rejonem Karaibów i południowymi stanami USA, pozostawił na swej drodze ponad 100 ofiar śmiertelnych, aż 77 to mieszkańcy Haiti, w tym siedmioro Amerykanów - oceniły media amerykańskie. Gustav osłabł podczas przejścia nad amerykańskimi Luizjaną i Teksasem i jest klasyfikowany już jako sztorm tropikalny. Z Nowego Orleanu i okolicznych terenów ewakuowano niemal 2 mln ludzi, którzy mają dziś wrócić do domów.
We wtorek co najmniej 21 osób zginęło na Haiti w wyniku powodzi i lawin błotnych wywołanych przez ulewne deszcze towarzyszące burzy tropikalnej Hanna. Najgorsza sytuacja panuje w mieście Gonaives, które jest całkowicie zalane.