Srebrny jubileusz „Macierzy Szkolnej”

Oświata – kluczem do polskiej duszy

„Naszym zadaniem jest tworzenie atrakcyjnej, nowoczesnej i konkurencyjnej szkoły polskiej na Litwie” – powiedział Józef Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” podczas uroczystości jubileuszowych z okazji ćwierćwiecza działalności organizacji. Jubileuszowe uroczystości były okazją do wspomnień, podsumowań, jak też gratulacji, które składali przedstawiciele władz Polski i Litwy, samorządów, stowarzyszeń oraz organizacji społecznych.

Odśpiewanie hymnu Litwy i „Roty” oraz występ Zespołu Pieśni i Tańca „Wilenka” ze Szkoły Średniej im. Władysława Syrokomli w Wilnie rozpoczęły uroczystą akademię z okazji 25-lecia stowarzyszenia, która odbyła się w piątek, 18 grudnia, w DKP w Wilnie.

Sukcesy i trudności

Prezes Józef Kwiatkowski, podsumowując ćwierćwiecze pracy organizacji, zaznaczył, że ostatnie 25 lat były okresem niezwykle dynamicznym w życiu Polaków na Litwie, naznaczonym zarówno sukcesami, jak i trudnościami.

– Nawet w najgorszym śnie nie mogliśmy przewidzieć tego, co przeżywamy obecnie: że o swoje prawo do nauki w języku ojczystym będziemy musieli walczyć na wiecach i w sądach. Mimo ciągłego wiatru w oczy udało nam się zachować tradycyjną szkołę polską, zachować i wzmocnić kadrę pedagogiczną. Polska placówka oświatowa na Litwie wzmocniła się, uodporniła, jest w dobrej kondycji, stała się obywatelsko dojrzalsza, odważniejsza w walce o swoje prawa – powiedział prezes „Macierzy”.

Józef Kwiatkowski wymienił wiele sukcesów, jakie do tej pory odniosła i wciąż odnosi polska szkoła na Litwie. Mówił też o problemach, z jakimi boryka się polskie szkolnictwo, m.in. o skreśleniu egzaminu z języka polskiego ojczystego z listy egzaminów obowiązkowych na maturze, o sławetnej nowelizacji Ustawy o oświacie w 2011 r., która do tej pory zagraża kilku polskim szkołom średnim w Wilnie. Jednak, zdaniem Kwiatkowskiego, mimo tych nieprzychylnych warunków, należy wierzyć, że szkoła polska na Litwie obroni się, gdyż społeczność polska jest niesłychanie zdeterminowana i towarzyszy jej przekonanie, że to, co robi, jest słuszne i służy przyszłym pokoleniom Polaków na Litwie.

Cenniejsze niż wiedza

Wśród życzeń i gratulacji nadesłanych z okazji jubileuszu najwięcej uwagi przyciągnął list nadesłany od prezydenta RP Andrzeja Dudy. Przekazała go Wioletta Pruchnik z Biura Szefa Gabinetu Prezydenta RP.

„Nauczyciele szkół polskich na Litwie przekazują młodzieży coś znacznie cenniejszego, niż tylko wiedzę: dają młodym Polakom poczucie zakorzenienia w polskiej kulturze, historii, tradycji i języku ojczystym. Jestem pełen uznania dla konsekwentnej, wyrażającej się w różnych formach, działalności „Macierzy Szkolnej” – napisał prezydent RP. Zapewnił przy tym, że znane są mu również problemy polskiej oświaty i podkreślił, że podziela troskę polskiej społeczności o dalszy los szkolnictwa. Wyraził nadzieję na to, że problemy te zostaną rozwiązane. „Mogą Państwo być pewni, że polskie władze zawsze będą Państwa wspierać” – napisał w liście prezydent Polski.

„Obyś polskie dzieci uczył” – zachęcał Jarosław Czubiński, ambasador RP na Litwie, parafrazując znane powiedzenie i nadając mu pozytywny wydźwięk.

Na wniosek Ambasady RP w Wilnie zasłużonym oświatowcom polskich szkół na Litwie przyznano Ordery Zasługi RP. Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP otrzymała wieloletnia dyrektor Szkoły Średniej im. Szymona Konarskiego w Wilnie Teresa Michajłowicz. Złotym Krzyżem Zasługi RP wyróżniono – Walentynę Treszczyńską, polonistkę, wicedyrektor Gimnazjum w Pogirach; Zbigniewa Maciejewskiego, dyrektora Gimnazjum im. św. Rafała Kalinowskiego w Niemieżu oraz Henryka Danulewicza, starszego specjalistę wydziału oświaty i sportu samorządu rejonu solecznickiego.

Zbigniew Maciejewski, dyrektor Gimnazjum im. św. R. Kalinowskiego w Niemieżu, przemawiając w imieniu odznaczonych, podziękował za wyróżnienia i wyraził nadzieję na nagrodę dla wszystkich Polaków na Litwie.

– Takie odznaczenie zwiększa motywację, żeby kroczyć i bronić swych praw ku chwale polskości, w tym polszczyzny, ku chwale naszej Wileńszczyzny, małej ojczyzny. Mamy nadzieję, że Państwo Polskie nareszcie, po 25 latach starań, wręczy nagrodę wszystkim Polakom mieszkającym na Litwę, czyli zapewni przestrzeganie ich praw. To będą najbardziej wartościowe odznaczenia nas wszystkich – powiedział Zbigniew Maciejewski.

Wyróżnienia od MEN

List do „Macierzy” skierowała również Anna Zalewska, minister edukacji narodowej RP. List przeczytał ambasador Jarosław Czubiński. „Polskie władze będą konsekwentnie upominać się o prawa polskiej mniejszości narodowej na Litwie do rozwoju oświaty w języku polskim” – napisała szefowa MEN.

Grupa nauczycieli szkół polskich na Litwie została uhonorowana medalami Komisji Edukacji Narodowej.

Józef Kwiatkowski wraz z prezesem Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Januszem Skolimowskim wręczył dyplomy uznania członkom pierwszego zarządu „Macierzy”. Minutą ciszy uczestnicy akademii uczcili pamięć tych pedagogów, którzy już odeszli do wieczności. Prezes „Macierzy” zaznaczył, że te osoby przed ćwierćwieczem podjęły się tak ważnego zadania z wielkim entuzjazmem. „Ich trud nie poszedł na marne” – zapewnił.

Poseł na Sejm RP, wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą Artur Górski przekazał list marszałka Sejmu RP Marka Kuchcińskiego, od siebie zaś powiedział, że te ćwierć wieku – to wielki trud i ciężka praca.

– Zmagaliście się nie tylko z problemami ludzkimi i pedagogicznymi, nie tylko z ograniczeniami nakładów na rozwój oświaty, szkolną infrastrukturę i pomoce dydaktyczne. Ale dodatkowo musieliście znaleźć siłę, by zmierzyć się z tutejszą biurokracją, nieprzychylnymi urzędnikami i prawem oświatowym zagrażającym Waszej szkolnej egzystencji. Przetrwaliście to wszystko, ale jakim kosztem, za jaką cenę? Ile jeszcze musicie znieść poświęceń i upokorzeń? – pytał poseł i życzył Polakom siły i wytrwałości.

Elita państwa

Do zebranych zwróciła się przewodnicząca Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą Senatu RP Janina Sagatowska, która zaznaczyła, że staje przed polskimi oświatowcami na Litwie z wielkim wzruszeniem i pokorą.

– Na Litwie Polacy w sposób piękny tworzą dobrobyt państwa także litewskiego, bo są prowadzeni wspaniałymi dłońmi polskich pedagogów. Dbają nie tylko o język, ale też jakość nauczania. Ta jakość powoduje, że dostają się prawie bez wyjątku do szkół wyższych, tym samym tworzą elitę państwa litewskiego, niosąc w ten sposób chlubę nam wszystkim, mieszkającym w Polsce, mieszkającym gdziekolwiek – mówiła senator.

O tym, że Polacy na Litwie są przykładem patriotyzmu, napisał w liście gratulacyjnym marszałek Senatu Stanisław Karczewski, którego list odczytano zebranym. „Zapewniam, że da wielu Polaków w kraju jesteście Państwo przykładem patriotyzmu i gorącej miłości do kultury polskiej” – napisał.

Egzamin na dziesiątkę

Waldemar Tomaszewski, lider Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, poseł do Parlamentu Europejskiego dziękował polskiemu środowisku oświatowemu za trud i wysiłek na rzecz polskiej oświaty i całej społeczności na Litwie. Lider AWPL wysoko ocenił działalność „Macierzy”.

– Zdaliście egzamin na dziesiątkę. Utrzymaliście to, co zostało nam przekazane w spadku przez naszych przodków i to kontynuujecie – mówił przewodniczący AWPL, podkreślając, że wymownym wskaźnikiem działalności Stowarzyszenia są dane statystyczne. – Gdy zaczynaliście działalność, w polskich szkołach uczyło się 2 proc. ogółu uczniów w państwie, dzisiaj takich jest 3,3 proc. Mimo nieprzychylnych warunków odnotowaliście 65-procentowy wzrost – zaznaczył.

Przewodniczący AWPL podkreślił, że poziom nauczania w szkołach polskich jest najwyższy spośród grup językowych zamieszkujących Litwę, a polska społeczność może być dumna z wyższego wskaźnika wstępowania absolwentów na uczelnie niż wynosi średnia krajowa.

Wytyczając zadania na przyszłość, lider AWPL wymienił takie dążenia, jak zachowanie nauczania od przedszkola do szkoły wyższej, odciążenie pedagogów od ciągłej walki o polskie szkolnictwo, by mogli skoncentrować się na nauczaniu. Podkreślił, że już zaczęły oddolnie powstawać komitety obrony szkół, coraz intensywniej działają fora polskich rodziców. Powiedział, że bolączki polskiego szkolnictwa należy również rozwiązywać na niwie społecznej i politycznej, poinformował o odbytych niedawno rozmowach z litewskimi politykami, m.in. w sprawie akredytacji szkół polskich w Wilnie, o tym, że są sygnały dobrej woli ze strony niektórych środowisk politycznych na Litwie.

– Do naszych adwersarzy musimy wysłać bardzo wyraźny sygnał, że z naszej strony mogą nastąpić jeszcze bardziej aktywne i stanowcze działania – deklarował determinację Tomaszewski, który swoje przemówienie zakończył optymistycznie: „Wszystko będzie dobrze”.

Konkurencyjni absolwenci

W dalszej części akademii nagrody „Macierzy Szkolnej” powędrowały do szczególnie zasłużonych siłaczek i siłaczy polskiej edukacji na Litwie oraz wszystkich prezesów kół Stowarzyszenia. Doradca litewskiej minister oświaty i nauki Ritas Vaiginas przekazał gratulacje w imieniu szefowej resortu Audronė Pitrėnienė i wręczył dyplomy uznania pedagogom z polskich szkół.

Gratulacje i podziękowania w imieniu frakcji AWPL w Sejmie złożyła przewodnicząca klubu parlamentarnego Rita Tamašunienė, która podkreśliła, że głos „Macierzy” jest „wyraźny i słyszalny na Litwie i w Polsce, dziękowała za promocję szkolnictwa polskiego, wspieranie nauczycieli, stwarzanie dla młodzieży możliwości rozwijania pasji oraz bycie konkurencyjnymi na uczelniach i na rynku pracy”.

Michał Mackiewicz, prezes ZPL, poseł na Sejm RL dziękował i gratulował kierownictwu – Józefowi Kwiatkowskiemu i niestrudzonej Krystynie Dzierżyńskiej oraz wszystkim członkom „Macierzy”. Dyrektor Departamentu Mniejszości Narodowych Vida Montvydaitė zaznaczyła, że szkoły mniejszości narodowych są skarbem i dziedzictwem Litwy, a także częścią jej historii. Zgodziła się z Waldemarem Tomaszewskim, że wyniki polskich szkół są świetne. Jako ciekawostkę dodała, że trzecią część pracowników Departamentu stanowią absolwenci szkół polskich.

Przy wigilijnym stole

Prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Janusz Skolimowski wraz z wiceprezes zarządu Fundacji Ewą Ziółkowską wręczyli dyplomy i Medale Honorowe Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” – „Meritus Patriae” prezesowi i wiceprezes „Macierzy” Józefowi Kwiatkowskiemu, Krystynie Dzierżyńskiej oraz Michałowi Mackiewiczowi.

Przemawiając w imieniu Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, Dariusz Bonisławski, wiceprezes Zarządu krajowego organizacji, powiedział, że tym razem na ręce kierownictwa „Macierzy” zostaną złożone jedynie kwiaty, bowiem w ciągu tych 25 lat działalności dla organizacji zostały przyznane wszystkie możliwe odznaczenia.

Na zakończenie uroczystej gali ks. Józef Aszkiełowicz, proboszcz parafii mejszagolskiej odmówił modlitwę i pobłogosławił opłatki. Spotkanie przy wigilijnym stole umilił chór zespołu „Wilenka”, wykonując piękne polskie kolędy.

Beata Naniewicz,
Teresa Worobiej

Na zdjęciach: gratulacje prezesowi Józefowi Kwiatkowskiemu (od lewej) składa ambasador RP Jarosław Czubiński; odznaczenie Krystynie Dzierżyńskiej, wiceprezes „Macierzy Szkolnej”, wręcza Janusz Skolimowski, prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”; wyróżnienia przyznano tym, którzy przed laty tworzyli pierwszy zarząd „Macierzy”
Fot. Marian Paluszkiewicz i Jerzy Karpowicz

Nauczyciele nagrodzeni medalami KEN:
Anna Michajłowska; Danuta Michno; Edyta Zubel; Robert Polakowski; Halina Molis; Jan Mażejko; Regina Komar; Janina Małyszko; Daniela Bogdziewicz; Olga Bielasz; Andżeła Dajlidko; Euredyta Damarackienė; Wiesława Dowejko; Mieczysław Jasiulewicz; Halina Gołoburdo

Pierwszy Zarząd „Macierzy Szkolnej”:
Anna Adamowicz; Marian Adamowicz; Bernard Awłosewicz; Wacław Baranowski; Marian Bujnicki; Paweł Giedrojć; Jerzy Grygorowicz; Danuta Jankowska; Piotr Jurgiel; Irena Karpavičienė; Kazimierz Karpicz; Wiktor Kirkiewicz; Janina Kondratowicz; Józef Kwiatkowski; Edward Mackiewicz; Danuta Obłoczyńska; Czesława Osipowicz; Józef Sasimowicz; Jan Syrojć; Krystyna Słaboda; Teresa Sokołowska; Jan Tomaszewicz; Zygmunt Werbajtis; Łucja Wojśniewicz; Franciszek Żeromski

<<<Wstecz