Centralne eliminacje konkursu recytatorskiego „Kresy 2015”
Dzielmy się tym, co w duszy gra
835 uczniów wzięło udział w tegorocznym Konkursie Recytatorskim im. A. Mickiewicza „Kresy 2015” dla dzieci i młodzieży polskich szkół na Litwie. Dwoje z nich – Julia Guniewicz i Edgar Kriwelis – zwyciężyło w eliminacjach centralnych i będzie reprezentowało Litwę w Białymstoku. Tam spotkają się młodzi uczestnicy konkursu z różnych krajów, by o laury pierwszeństwa walczyć słowem.
W miniony piątek, 6 listopada, młodzież polskich szkół spotkała się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie, żeby wziąć udział w eliminacjach krajowych. W trzech grupach wiekowych – do lat 12, 12-16 lat i powyżej lat 16 – udział wzięło 60 osób, mniej więcej po 20 w każdej. Organizatorem eliminacji centralnych jest Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”.
Nasycić duszę
– Spotkali się tutaj miłośnicy poezji, która jest chlebem dla duszy. I chociaż rywalizujecie o najwyższe miejsce w konkursie, każdy z was już jest zwycięzcą. Sięgnęliście do wierszy, do pozostawionych nam przez poetów słów, które wzbogacają ludzką duszę, które czynią świat lepszy – powiedział do uczestników Józef Kwiatkowski, prezes „Macierzy Szkolnej”, poseł na Sejm RL. Podkreślił przy tym, że w dzisiejszym świecie technologii i pośpiechu nie zostaje miejsca dla poezji, a tym samym dla siebie i dla bliskich.
Wiele ciepłych słów tego dnia skierowano do nauczycieli-instruktorów, którzy niestrudzenie uczą młodzież zamiłowania do piękna słowa ojczystego i szacunku do poprawności językowej. Niełatwo bowiem „wyłowić” wśród uczniów tę „perełkę”, która ma zdolności recytatorskie. Trzeba też przekonać ucznia do żmudnej pracy. Niektórzy uczniowie z roku na rok biorą udział w konkursie i nie zawsze znajdują się wśród laureatów.
Wysłuchać i ocenić
Tegorocznych uczestników eliminacji krajowych oceniała komisja w składzie: Magdalena Kruszyńska-Sosnowska, animator kultury w Białymstoku, przewodnicząca jury; Magdalena Kiszko-Dojlidko, aktorka, Lilia Kiejzik, reżyser Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie, Irena Litwinowicz, reżyser Teatru Polskiego w Wilnie.
Przewodnicząca jury, obserwująca konkurs od 18 lat, nie kryła słów wdzięczności za nasz (kresowy) język polski, jego pielęgnację i dbałość. Podziękowania kierowała w stronę nauczycieli, ale nie pominęła też roli rodziców i dziadków. Bowiem to w rodzinie dziecko stawia pierwsze kroki w poznawaniu literatury i uczy się zamiłowania do mowy ojczystej.
– Wielokrotnie powtarzam, że gdy przybywam do Wilna, to bardziej czuję się Polką i dziękuję wam za tę atmosferę, którą tworzycie. Spotkaliśmy się w miejscu, gdzie każdy „głosem duszy swojej śpiewa pieśń o miłości, wierze i nadziei” – mówiła Magdalena Kruszyńska-Sosnowska, cytując Cypriana Kamila Norwida.
Przez łzy po dyplom
Najwięcej emocji i radości zaprezentowali najmłodsi uczestnicy. W ich wykonaniu przeważały wiersze Jana Brzechwy, Juliana Tuwima, Doroty Gellner, Danuty Wawiłow, Wandy Chotomskiej. Te pocieszne bajki o pomidorze, koziołeczku, słoniu Trąbalskim, kapuście i grochu posłużyły dzieciom klas początkowych w nauce stawiania pierwszych kroków w interpretacji tekstu. Bowiem, jak podkreślali członkowie komisji, najważniejszy jest przekaz treści dla odbiorcy. Co chcę przekazać słuchaczowi przez tekst, który recytuję? Czy chcę wycisnąć łzy, jak cebula burakowi, czy też rozśmieszyć, opowiadając o nieporadnym słoniu albo opowiedzieć o współczesnej babci, która dziadka i wnuki kocha nad życie.
Emocje, nie zawsze radosne, towarzyszyły też przy wręczaniu nagród. Bowiem co poniektórzy po długim oczekiwaniu na ogłoszenie wyników, czuli się rozczarowani. I choć w najmłodszej grupie najwięcej było wyróżnień, niektóre dzieci nie powstrzymywały łez. Cóż – konkurs to też nauka porażek i żmudne „przedzieranie się” do przodu. Być może taki maluch, którego pominięto teraz, po latach zostanie laureatem w najstarszej grupie wiekowej.
Uczestnicy średniej i starszej grupy wiekowej sięgnęli po poezję Adama Mickiewicza. Inne wiersze były w zależności od upodobania młodzieży: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Stanisława Barańczaka, Ludwika Jerzego Kerna. Najstarsi, czy raczej najstarsze, bowiem to dziewczęta częściej sięgały po poezję Wisławy Szymborskiej. Młodzież wybrała też utwory Tadeusza Różewicza, Adama Asnyka, Jonasza Kofty, Kazimierza Przerwy-Tetmajera; była także recytacja wiersza wileńskiego poety współczesnego Zbigniewa Maciejewskiego.
Praca nagrodzona sukcesem
Julia Guniewicz z Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie przyznaje, że dość długo ćwiczyła recytację wierszy. Pracowała ze swoją polonistką Anną Jasińską oraz reżyserką szkolnego teatru Aliną Masztaler.
– Starałam się, żeby interpretacja nie była przesadzona, żeby wszystko wyszło naturalnie. Skupiłam się na tym, co chcę powiedzieć dla widza i w jaki sposób. Pracy było sporo, ale opłaciło się, cieszę się bardzo z wyjazdu do Białegostoku – dzieliła się swoimi wrażeniami z konkursu Julia, dla której był to pierwszy udział w konkursie.
Inna była droga na „Kresy” zdobywcy pierwszego miejsca Edgara Kriwelisa, ucznia Gimnazjum im. K. Parczewskiego w Niemenczynie. Żartowano nawet, że jest to nagroda na jubileusz szkoły, bowiem tego dnia społeczność Niemenczyna świętowała 150. jubileusz placówki. Edgar przybył na konkurs za namową nauczycielki Aldony Sudenis. Wcześniejszy jego udział w „Kresach” był w klasie 5. Wtedy się nie udało i na tym się skończyło.
– Lubię muzykę, także scena nie jest dla mnie obca. Nauczycielka zaproponowała utwory: fragment IX księgi „Pana Tadeusza” oraz wiersz Tadeusza Różewicza „Grzeczność nie jest nauką łatwą”. Przeczytałem, spodobały mi się i nauczyłem się ich. Tak naprawdę, to za każdym razem wiersz mówię inaczej, nie lubię, gdy mnie ktoś „musztruje”. Cieszę się, że udało się i że komisja tak wysoko oceniła moją interpretację – powiedział w rozmowie Edgar, który prywatnie jest członkiem zespołu „Black Biceps”.
Julia i Edgar będą reprezentowali Litwę 6-12 grudnia na Międzynarodowym Konkursie Recytatorskim „Kresy 2015” w Białymstoku, który organizuje Podlaski Oddział Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.
Teresa Worobiej
Na zdjęciu: Julia i Edgar będą reprezentowali Litwę w Białymstoku.
Fot. autorka
Laureaci centralnych eliminacji XXIV Konkursu Recytatorskiego im. Adama Mickiewicza „Kresy 2015”:
I grupa wiekowa (do lat 12)
I miejsce: Ewelina Romejko (Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli w Wilnie, nauczycielka Beata Bołądź)
II miejsce: Diana Savanevičiūtė (Szkoła Podstawowa im. Cz. Miłosza w Pakienie, nauczycielka Olga Wołkowicka)
III miejsce: Bartosz Wojciech Urbanowicz (Szkoła - Przedszkole „Wilia”, nauczycielka Alina Czerniawska)
Wyróżnienia:
Aleksandra Anna Szot (Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli w Wilnie, nauczycielka Beata Bołądź)
Daniel Aleks Marcinkiewicz (Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli w Wilnie, nauczycielka Wiesława Gawerska-Żwirblis)
Anastazja Uzelaitė (Gimnazjum „Żejmiana” w Podbrodziu, nauczycielka Irena Urbonavičienė)
Kinga Lewko (Szkoła Podstawowa w Mościszkach, nauczycielka Danuta Czerniawska)
Adriana Malinowska (Gimnazjum w Ejszyszkach, nauczycielka Alicja Turowska)
II grupa wiekowa (12-16 lat)
I miejsce: Gabriela Mazur (Szkoła Średnia im. Sz. Konarskiego w Wilnie, nauczycielka Jolanta Pacyno)
II miejsce: Laura Kulpowicz (Gimnazjum w Ejszyszkach, nauczycielka Wacława Iwanowska)
III miejsce: Dorota Bielawska (Gimnazjum im. św. Jana Bosko w Jałówce, nauczycielka Inessa Mozyro)
Wyróżnienia:
Sandra Kalinowska (Szkoła Średnia im. Wł. Syrokomli w Wilnie, nauczycielka Danuta Korkus)
Tomasz Maksymowicz (Gimnazjum im. Jana Pawła II, nauczycielka Danuta Szejnicka)
III grupa wiekowa (od 16 lat)
I miejsce: Edgar Kriwelis (Gimnazjum im. K. Parczewskiego w Niemenczynie, nauczycielka Aldona Sudenis)
II miejsce: Julia Guniewicz (Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie, nauczycielka Anna Jasińska, Alina Masztaler)
III miejsce: Jarosław Macutkiewicz (Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie, nauczycielka Czesława Osipowicz)
Wyróżnienia:
Józef Kuczyński (Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie, nauczycielka Elwira Bielawska)
Greta Korzeniewska (Szkoła Średnia im. J. Lelewela w Wilnie, nauczyciel Oswald Kuźmicki)
Artur Markiewicz (Gimnazjum im. św. R. Kalinowskiego w Niemieżu, nauczycielka Bożena Bieleninik)