Kolejne spotkanie z cyklu „Kino pamięci”
Film o rozgłośni wileńskiej
Kolejne spotkanie z cyklu „Kino pamięci” zorganizowane przez pracowników Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku odbyło się 7 lutego w Domu Kultury Polskiej w Wilnie i było poświęcone działalności Polskiego Radia w Wilnie w okresie międzywojennym.
Zaprezentowany został film dokumentalny „Zapomniana rozgłośnia” w reżyserii Józefa Wierzby. Przed projekcją filmu dr Ewa Rogalewska zaznaczyła, że działalność rozgłośni Polskiego Radia w Wilnie, w latach 1928-1939, była wielkim dziełem ideowym. Radio pełniło nie tylko funkcje informacyjne: było skierowane i do słuchaczy z miast, i do słuchaczy ze wsi.
Danute Jakubeniene, przewodnicząca Wspólnoty Lokalnej Zwierzyńca, opowiedziała o Muzeum Radia Wileńskiego mieszczącym się w gmachu przy ul. Vytauto, w którym była siedziba rozgłośni Radia Polskiego w latach międzywojennych. Jednym z inicjatorów stworzenia muzeum był obecny na projekcji filmu reżyser Vytautas Damaševičius. Jakubeniene wręczyła wiązankę róż Ewie Rogalewskiej na znak podzięki za projekcję filmu.
W filmie głos zabierają pracownicy i współpracownicy ówczesnej rozgłośni Radia Polskiego w Wilnie, opowiadając o różnych aspektach jej działalności: Zbigniew Kopałko, inżynier Mieczysław Galski, Alfred Daun, spikerka Joanna Piekarska. O radiu mówią też w filmie osoby, które pamiętają audycje międzywojennego Radia Polskiego lub zbierają materiały o nim: historyk Sigitas Žilionis, wilnianka Janina Gieczewska, Wojciech Piotrowicz.
8 grudnia 1927 r. wileńska radiostacja rozpoczęła nadawanie swych audycji. Jej pierwszym dyrektorem był Witold Hulewicz. Rozgłośnia mieściła się w budynku na Zwierzyńcu, na Lipówce wzniesiono dwa maszty, na których rozpięto antenę. Rozgłośnia wileńska transmitowała codziennie Mszę św. z Ostrej Bramy. Popularnością cieszyły się gawędy „Ciotki Albinowej”. Radio transmitowało też koncerty. Nadawane były audycje ze Śród Literackich. Raz w tygodniu rozgłośnia nadawała 15-minutową audycję w języku białoruskim „Chwila białoruska”.
Z rozgłośnią współpracowali: Lech Beynar (Paweł Jasienica), Tadeusz Łopalewski, Konstanty Ildefons Gałczyński, Hanka Ordonówna, Czesław Miłosz, który w filmie dzieli się wrażeniami ze swej współpracy.
W 1935 r. rozgłośnia wileńska otrzymała nowy budynek przy ul. Mickiewicza 22, gdzie wcześniej mieściło się kino „Polonia”.
Po projekcji filmu odbyła się dyskusja. Janina Gieczewska powiedziała, że były nadawane też audycje dla dzieci, żołnierzy, rolników, a słuchało się tego z przyjemnością. Reżyser Vytautas Damaševičius zaapelował do licznie zgromadzonej publiczności o udostępnienie wszelkich informacji, materiałów, dotyczących działalności rozgłośni Polskiego Radia w Wilnie w latach międzywojennych.
Jan Lewicki