23. Olimpiada Literatury i Języka Polskiego
Zgłębiając bogactwo mowy ojczystej
Święto mowy ojczystej – tak od lat Polacy Wileńszczyzny nazywają ważny sprawdzian z języka polskiego, jakim jest olimpiada. Tym większe jest jego znaczenie, gdy matura z polskiego nie jest obowiązkowa i odbywa się wyłącznie na poziomie szkolnym. W piątek, 23 marca, w Gimnazjum im. F. Ruszczyca odbyła się uroczystość podsumowania republikańskich eliminacji XXIII Olimpiady Literatury i Języka Polskiego na Litwie.
„Każdy z uczestników zasługuje na wyróżnienie” – stwierdzili zarówno członkowie komisji, jak i honorowi goście, którzy „obsypali” laureatów prezentami. Do finału zakwalifikowało się 33 uczestników – laureatów olimpiady na szczeblach rejonowych i miejskich. Uczestnicy – to uczniowie polskich szkół rejonu solecznickiego, święciańskiego, trockiego, wileńskiego i miasta Wilna. Uczniowie rywalizowali ze sobą dwa dni: pierwszego – pisali rozprawkę lub interpretację utworu literackiego, drugiego – odpowiadali ustnie na wybrany temat z literatury i językoznawstwa.
Tematyka przewodnia tegorocznej olimpiady poświęcona została upamiętnieniu dwóch wydarzeń w literaturze polskiej: w roku 2012 mija 100. rocznica śmierci Bolesława Prusa oraz 200 lat od rozegrania się akcji poematu „Pan Tadeusz”. Natomiast motto, które przyświecało uczestnikom, zaczerpnięto z twórczości Bolesława Prusa: „Musimy się starać, aby każdemu naszemu uczuciu i myśli towarzyszył czyn”. Do twórczości Prusa i Mickiewicza nawiązywały dwa z sześciu tematów prac pisemnych.
Miłośnicy interpretacji do wyboru mieli – „Inwokację” Kazimiery Iłłakowiczówny, fragment „Przedwiośnia” St. Żeromskiego oraz porównanie utworu Wisławy Szymborskiej „Nagrobek” i Leopolda Staffa „Ostatni z mego pokolenia”.
To wielki zaszczyt
Laureat olimpiady – Aleksander Sudujko, maturzysta ze Szkoły Średniej im. Sz. Konarskiego przyznaje, że przygotowanie zajęło wiele czasu – rozpoczął je już w ubiegłym roku. „Cieszę się bardzo ze zwycięstwa – to dla mnie ogromny zaszczyt – stwierdził po uroczystości. – Wcześniej brałem udział w olimpiadzie z języka litewskiego, ale zabrakło mi jednego punktu do zdobycia trzeciego miejsca, więc zwycięstwo z polskiego odbieram jako pewną rekompensatę”. Jak przyznał, nie stroni od książek, lubi literaturę, aczkolwiek marzy o studiach medycznych.
Z kolei dla Beaty Kowalczuk z Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie, zdobycie drugiego miejsca i możliwość uczestnictwa w olimpiadzie ogólnopolskiej – to przepustka do przyszłości. „Chcę studiować w Polsce, na pewno zdecyduję się na nauki humanistyczne. Czy to będzie polonistyka, jeszcze nie wiem” – dzieliła się swoimi planami Beata. Zaś jej kolega ze Szkoły Średniej im. J. I. Kraszewskiego, Tomasz Czunkiewicz, zdobywca ex aequo 2. miejsca, stwierdził, że talent do pisania u niego odkryła nauczycielka polskiego. „To moja pani zachęciła mnie do uczestnictwa i dzięki temu znalazłem się wśród laureatów. Byłem zaskoczony werdyktem komisji” – szczerze wyznał Tomek.
Słabsza strona – pisanie
W tym roku zmagania olimpijczyków po raz pierwszy odbywały się w murach uniwersyteckich. Olimpiadę zorganizowano w Litewskim Uniwersytecie Edukologicznym. Jak zauważyła dr Barbara Dwilewicz, przewodnicząca komisji oceniającej, uniwersytecka atmosfera sprzyjała uczestnikom.
„Uczniowie z wielką odpowiedzialnością podeszli do sprawdzianu. Widać było, że przeczytali dużo lektur – mówiła przewodnicząca komisji. – Tym niemniej, z żalem muszę przyznać, że słabą stroną uczniów polskich szkół pozostaje pisanie. W formie pisemnej nie potrafią przedstawić swoich argumentów. Uważam, że właśnie na poprawność w pisaniu nauczyciele powinni zwrócić większą uwagę”.
Zaszczyty dla najlepszych
Komisja, w której skład weszli wykładowcy Katedry Filologii Polskiej i Dydaktyki Litewskiego Uniwersytetu Edukologicznego oraz Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego wyróżniła 10 uczniów, z których sześciu przyznano pierwsze trzy miejsca oraz czterem – wyróżnienia.
Dr Paweł Kuciński, kierownik organizacyjny Olimpiady Literatury i Języka Polskiego przy Instytucie Badań PAN w Warszawie wręczył laureatom zaproszenia do udziału w olimpiadzie ogólnopolskiej. Podkreślił przy tym, że każdy z uczestników olimpijskich zmagań w Polsce otrzyma indeks Filologii Polskiej na Warszawskim Uniwersytecie. Nawiązując do ustnej wypowiedzi laureata, że bez geszeftów i fabrykantów nie byłoby Łodzi, stwierdził, że bez olimpiad organizowanych na terenach byłych Kresów RP nie byłoby olimpiady ogólnopolskiej.
Dyplomy, gratulacje i nagrody
Wiele słów uznania padło pod adresem uczestników i ich nauczycieli-polonistów, którzy potrafili przekazać młodzieży zamiłowanie do języka ojczystego. Zestawy słowników PWN dla nauczycieli i nagrody książkowe wręczyli laureatom i ich nauczycielom ambasador RP Janusz Skolimowski i radca minister, kierownik wydziału konsularnego – Stanisław Kargul. Kamery video, cyfrowe aparaty fotograficzne, iPody oraz tablet dla laureata I miejsca – takie nagrody, ufundowane przez Zarząd ZPL, wręczył prezes, poseł Michał Mackiewicz.
„Cieszę się, że ten konkurs, jakim jest olimpiada z języka polskiego, nie stracił na znaczeniu. Odwrotnie – przerósł w święto mowy ojczystej” – mówił poseł Jarosław Narkiewicz. W imieniu europosła, przewodniczącego AWPL Waldemara Tomaszewskiego nagrody pieniężne dla zwycięzców wręczyła Lilia Andruszkiewicz, kierownik Wydziału Oświaty rejonu wileńskiego.
Słowa uznania i wdzięczności złożył również prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” – Józef Kwiatkowski. Wraz z zastępcą Krystyną Dzierżyńską wręczyli nagrody pieniężne pedagogom, zaś uczniom pióra z logo „Macierzy”.
Uczestników republikańskich eliminacji oraz zwycięzców nagrodzili również przedstawiciele samorządów – delegacja kierownictwa i pracowników wydziału oświaty rejonu wileńskiego z mer Marią Rekść na czele, także rejonu solecznickiego z merem Zdzisławem Palewiczem. Młodym wilnianom i ich nauczycielom prezenty wręczyły radna Wanda Krawczonok oraz Edyta Tamošiunaite, zastępca dyrektora administracji samorządu miasta Wilna, z kolei uczniom rejonu trockiego nagrody i dyplomy wręczyła delegacja z Teresą Sołowjową, wicemer rejonu trockiego, na czele.
Szacunek do polskiego
Wartość i piękno mowy ojczystej przekazali uczniowie Gimnazjum im. F. Ruszczyca w Rudominie, którzy przygotowali uroczystą galę wręczenia nagród. Wykorzystując bogactwo twórczości polskich poetów, uczniowie zaprezentowali poetycko-muzyczne przedstawienie. Recytacji, śpiewom i tańcom towarzyszyła prezentacja multimedialna. Prezentacja uczniów zdobyła gromkie brawa publiczności, co jest zasługą dyrekcji i nauczycieli gimnazjum, którzy przez wiele tygodni szykowali święto.
Ilona Herman, polonistka gimnazjum powiedziała, że nie może narzekać na brak chęci wśród młodzieży do nauki języka polskiego. „Uczniowie szanują język ojczysty, z powagą odnoszą się do matury. Niestety, codzienne przebywanie w środowisku wielokulturowym robi swoje. Naleciałości języka litewskiego i rosyjskiego pozostają” – mówiła nauczycielka, przyznając, że każdego roku znajdują się tacy, którzy będą chcieli dowiedzieć się czegoś więcej, dokładniej zbadać poszczególne tematy i to są właśnie przyszli olimpijczycy.
Teresa Worobiej
Na zdjęciu: laureaci Olimpiady.
Fot. autorka
Laureaci:
I miejsce – Aleksander Sudujko, Szkoła Średnia im. Sz. Konarskiego w Wilnie (nauczyciel: Lucyna Jaglińska).
II miejsce – Tomasz Czunkiewicz, Szkoła Średnia im. J. I. Kraszewskiego w Wilnie (nauczyciel: Joanna Szczygłowska)
II miejsce – Beata Kowalczuk, Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie (nauczyciel: Elwira Bielawska)
III miejsce – Anna Andruszkiewicz, Gimnazjum w Ejszyszkach (nauczyciel: Wacława Iwanowska)
III miejsce – Gabriela Erdman, Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie (nauczyciel: Anna Jasińska)
III miejsce – Beata Magdalena Sudejko, Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie (nauczyciel: Stanisława Wielisiejczyk)
Wyróżnienia:
Krzysztof Adam Górski – Szkoła Średnia „Lazdynai” w Wilnie (nauczyciel: Halina Gulbinowicz)
Jelena Kudelina – Szkoła Średnia im. St. Moniuszki w Kowalczukach (nauczyciel: Regina Jaświn)
Agnieszka Matusewicz – Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie (nauczyciel: Anna Jasińska)
Dorota Stankiewicz – Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie (nauczyciel: Ludmiła Siekacka)