Chrzestna Matka – św. Jadwiga – w kraju, który ochrzciła
Moralna sprawczyni Grunwaldu
Po ponad 600 latach św. Jadwiga Andegaweńska – nazwana przez Jana Pawła II Matką Chrzestną Litwy – „przybyła” na Litwę.
Z inicjatywy franciszkanów zostały sprowadzone relikwie świętej królowej do wileńskiej świątyni pw. Wniebowzięcia NMP. Sprowadzenie relikwii miało miejsce w 3 niedzielę adwentu, 12 grudnia, jest swoisty dar bożonarodzeniowy Archidiecezji Krakowskiej dla wiernych na Litwie.
Delegacja wiernych z kościoła Franciszkanów, z rektorem o. Markiem Dettlaffem na czele, odwiedziła gród na Wawelu, gdzie w Katedrze zostały przekazane relikwie świętej wraz z dokumentem metropolity Archidiecezji Krakowskiej ks. Stanisława kardynała Dziwisza, potwierdzającym autentyczność relikwii.
Postawiona jako wzór
Ks. Zbigniew Sochacki, proboszcz wawelskiej świątyni, przekazując relikwie polsko-litewskiej delegacji z Wilna życzył, by wstawiennictwo świętej pomogło w kształtowaniu idei, które głosiła i praktykowała królowa. „To dzisiejsze przekazanie relikwii jest kolejną okazją, by Jadwiga jako Pani Wawelska, Królowa Polski i Litwy mogła z całym swym bogactwem wartości, osobowości, świętości być postawiona jako wzór” – mówił proboszcz wawelskiej katedry.
W nabożeństwie na Wawelu, oprócz delegacji z Litwy, uczestniczyły również siostry ze Zgromadzenia św. Jadwigi Królowej, u których jest też siostra pochodząca z Wilna. Jak podkreśliła Alicja Dacewicz, organistka kościoła franciszkańskiego w Wilnie i jedna z uczestniczek wyjazdu, wierni mają nadzieję, że wstawiennictwo św. Jadwigi przyczyni się do umocnienia wiary w ich sercach.
Przekazanie w historycznym miejscu
Ceremonia przekazania kapsuły z relikwiami odbyła się podczas Mszy św. celebrowanej przy głównym ołtarzu katedry, gdzie na przestrzeni kilku wieków odbywały się koronacje monarchów Polski. Przy tym ołtarzu, 16 października 1384 roku, 10-letnia Jadwiga Andegaweńska została koronowana na króla Polski, w tej katedrze też w dwa lata później zawarła związek małżeński z Jagiełłą, zostając władczynią Litwy, Żmudzi i Rusi.
Przekazane do franciszkańskiego kościoła w Wilnie relikwie – to fragment kości świętej, pochodzący z grobu na Wawelu. Po raz ostatni trumnę ze szczątkami św. Jadwigi Królowej otwarto w 1987 roku. Kości, znajdujące się wówczas w nienaruszonym stanie, zostały zakonserwowane przed rozpadem i złożone w mensie ołtarza Jezusa Ukrzyżowanego. Kilka cząstek wyjęto, by móc je rozdzielić między parafie i kościoły, które poproszą o relikwie po kanonizacji. Beatyfikacji i kanonizacji Jadwigi Andegaweńskiej, królowej Polski dokonał Jan Paweł II 5 czerwca 1997 roku w Krakowie na Błoniach.
Pierwsza „wizyta”
Jagiełło, przyjmując rękę królowej Jadwigi i koronę Polski, obiecał ochrzcić Litwę. Takim oto sposobem królowa Polski przyczyniła się do wprowadzenia chrześcijaństwa na Litwie oraz założenia pierwszej diecezji w Wilnie.
Ojciec Marek Dettlaff, tłumacząc decyzję sprowadzenia do kościoła franciszkańskiego relikwii świętej królowej, zwrócił uwagę na fakt, że to franciszkanie pierwsi rozpoczęli chrystianizację Litwy. „Nasza świątynia na ulicy Trockiej, najstarsza w stolicy, jest najodpowiedniejszym miejscem dla kultu św. Jadwigi” – mówił zakonnik, dodając, że według źródeł historycznych, była ona wychowywana w duchu franciszkańskim.
Za swego życia Królowa Jadwiga ani razu nie przyjechała na Litwę. Dopiero teraz po ponad 600 latach po śmierci – „przybyła” do kraju, do którego chrystianizacji się przyczyniła. Ojciec Marek w sprowadzeniu relikwii widzi działanie Opatrzności Bożej i, jak podkreśla, chęć samej świętej przybycia na Litwę.
Szybka i pozytywna odpowiedź
Przekazanie relikwii świętej królowej poza granice Polski odbyło się po raz drugi. W roku 2002 relikwie św. Jadwigi zostały sprowadzone do węgierskiego miasta Eger. Przekazane przez ówczesnego pasterza Archidiecezji Krakowskiej kardynała Franciszka Macharskiego, spoczęły w kościele Franciszkanów. W tamtym wydarzeniu udział brała również delegacja z franciszkańskiego kościoła pw. Wniebowzięcia NMP. Regina Karpowicz, uczestniczka i świadek wydarzeń sprzed 8 lat wspomina, że wtedy w imieniu wilnian po raz pierwszy poprosiła o relikwie Królowej.
„Eger urządziło piękną uroczystość: kardynał Macharski z miejscowym biskupem oraz franciszkanami celebrował Mszę św. w katedrze, następnie procesyjnie przeniesiono relikwie do kościoła Franciszkanów” – opowiadała Regina.
Cała sprawa niejako przycichła do czasu, gdy w sierpniu o. Marek wspólnie z ks. dr. hab. Stanisławem Koczwarą wystosowali list-prośbę do ks. Stanisława kardynała Dziwisza, metropolity krakowskiego. Szybka i pozytywna odpowiedź była przyjęta z radością i 12 grudnia br. kapłani stawili się na Wawelu po odbiór relikwii.
Nadzieja na kult
W związku z przybyciem relikwii do Wilna, franciszkanie zorganizowali w dniach 14-16 grudnia rekolekcje „Adwent ze św. Jadwigą Królową”. Głosił je ks. Stanisław Koczwara. Rekolekcyjne rozważania przybliżyły wiernym wspólne dzieje Polski i Litwy, ukazując niejako oczekiwanie obu narodów na owoce świątobliwego życia świętej królowej, jak też na jej kanonizację i w końcu oczekiwanie na kult na Litwie. Jak podkreślił ksiądz kaznodzieja, św. Jadwiga stała u początku wspólnego życia Polski i Litwy w ówczesnej Europie.
Patronka Europy?
Z kolei w historiografii św. Jadwiga jest nazywana moralną sprawczynią Grunwaldu. „Tak, jak wojska Jagiełły i Witolda fizycznie przełamały kość pacierzową Krzyżakom, nie dając im szansy na panowanie w Europie, tak Jadwiga uczyniła to moralnie, pozbawiając prawa do nawracania na chrześcijaństwo Litwy siłą” – tłumaczył ks. Stanisław. Podczas rekolekcji wierni skupili się na rozważaniu znaczenia określenia „Matki Chrzestnej Litwy”, jak też zasług św. Jadwigi dla Ziemi Litewskiej oraz narodów tu zamieszkałych. „Być może te nasze rekolekcje będą małym przyczynkiem, by tej świętej królowej nadać tytuł patronki Europy, o co warto zabiegać” – rozważał ksiądz rekolekcjonista.
To dopiero pierwszy etap
Dostarczenie w grudniu relikwii św. królowej jest zaledwie pierwszym etapem nabożeństwa związanego z „przybyciem” św. Jadwigi na Litwę. W ciągu najbliższych sześciu miesięcy w kościele franciszkańskim będzie budowany ołtarz św. Jadwigi, w którym zostaną umieszczone relikwie. Uroczysta ceremonia otwarcia ołtarza z relikwiami świętej jest planowana na pierwsze dni czerwca następnego roku, gdy Kościół będzie obchodził liturgiczne wspomnienie św. Jadwigi i rocznicę jej kanonizacji.
Teresa Worobiej
Na zdjęciach: Msza św. w intencji Polski i Litwy była celebrowana przy ołtarzu koronacyjnym katedry na Wawelu - tutaj w roku 1384 była koronowana Jadwiga, a dwa lata później Jagiełło; relikwie św. Jadwigi zostały przekazane dla wileńskich franciszkanów.
Fot. autorka
Jadwiga, świadoma swego posłannictwa, wspierała głoszenie Ewangelii, troszczyła się o rozwój kultu Bożego i jedność chrześcijan. Przyśpieszyła ustanowienie diecezji wileńskiej. W Pradze założyła przy uniwersytecie bursę dla Litwinów przygotowujących się do ewangelizacji Litwy. W 1397 r. otrzymała od papieża Bonifacego IX zgodę na otwarcie Wydziału Teologicznego na uniwersytecie w Krakowie. Poprzez swój zapis w testamencie królowa przyczyniła się do odnowienia tegoż uniwersytetu, zwanego odtąd Jagiellońskim.