Jak zapobiegać i leczyć przeziębienia?
Sezon kichania i wełnianych skarpet
Jesień – czas długich i ciemnych wieczorów, słoty, zimnego wiatru i... kichania. Bo jesień jest również początkiem sezonu przeziębień i infekcji. Obniżenie temperatury powietrza sprzyja aktywności wirusów, które czyhają na osłabione organizmy.
Kaszel, katar, ból głowy i gardła, ogólne zmęczenie nie są jakimś poważnym schorzeniem, ale są bardzo uciążliwe i potrafią utrudnić nasze codzienne życie. Więc co czynić, aby nie leżeć w łóżku i nie łykać garściami drogich leków?
Lekarze radzą zawczasu zadbać o swoje zdrowie. Październik jest ostatnim miesiącem, kiedy możemy wzmocnić swój organizm przed zimą.
Tran, czosnek i witamina C
„Już teraz radziłbym regularnie zażywać witaminę C (po 0,5 g codziennie), która stymuluje organizm i wzmacnia jego odporność” – stwierdził lekarz rodzinny Centralnej Przychodni Rejonu Wileńskiego Paweł Kuniuto. Radzi też systematycznie spożywać tran, który umacniając naczynka krwionośne, zwiększa odporność organizmu człowieka na wszelkie wirusy. Skutecznym środkiem przeciw infekcjom jest również czosnek, posiadający właściwości antybakteryjne. Chociaż, jak zauważył lekarz, wielu unika spożywania czosnku, ponieważ odstrasza jego nieprzyjemny zapach. Niestety, aby czosnek zadziałał, należy go spożywać na surowo.
Pełnowartościowe odżywianie się jest jednym z podstawowych warunków dobrego zdrowia. „Żeby nie chorować, trzeba, przede wszystkim, zdrowo się odżywiać. Spożywać sporo świeżych owoców i warzyw. Nieprzetworzone owoce i warzywa są najkorzystniejsze dla naszego organizmu” – podkreślił Kuniuta. Podczas jesienno-zimowego sezonu na naszych stołach nie powinno też zabraknąć produktów naturalnej fermentacji – kiszonej kapusty i ogórków.
Spacer i sen – przede wszystkim
Aby uchronić się przed infekcjami wirusowymi warto zadbać nie tylko o odpowiednie nawyki żywieniowe, ale również o zdrowy tryb życia. Należy tak planować swój dzień, aby wystarczająco czasu przeznaczyć na odpoczynek i sen (minimum 8 godzin). „To są bardzo istotne sprawy: gdy człowiek jest wypoczęty, bardziej odporny jest na stres. A stres zmniejsza odporność organizmu nie tylko na przeziębienia, ale i na inne choroby” – stwierdził lekarz rodzinny. Dodał, że wzmocnić odporność może również regularny wysiłek fizyczny, np. spacer oraz umiarkowane korzystanie z łaźni i sauny.
Sezon grzewczy już się rozpoczął. Napalone piece, gorące kaloryfery. Jednak nie przesadzajmy z temperaturą i nie czyńmy subtropików w naszych mieszkaniach. Owszem, ciepło kości nie łamie, ale zdaniem medyka z przychodni rejonowej, temperatura powietrza w pomieszczeniu powinna być optymalna, aby człowiek się nie pocił i nie przegrzewał. „Gdy spocona osoba wyjdzie do chłodniejszego pokoju lub na zewnątrz, to łatwo o przeziębienie, ponieważ wahania temperatur są wielkim stresem dla organizmu” – powiedział Kuniuto. W okresie grzewczym powietrze w mieszkaniach jest suche, więc zaleca również częste wietrzenie pomieszczeń.
W jesienno-zimowym okresie należy ciepło się ubierać, jednak nie za ciepło, aby się nie spocić. Jeżeli natomiast zmarzliśmy, lekarz radzi, aby po przyjściu do domu natychmiast wziąć ciepły prysznic lub poleżeć w ciepłej wannie, następnie wskoczyć do łóżka i dobrze się wyspać.
A czy alkohol ma właściwości rozgrzewające? Wiele osób przy pierwszych objawach przeziębienia próbuje się leczyć mocnymi trunkami i twierdzi, że ta metoda działa? „Alkohol nie jest tym produktem, którego należy używać w czasie przeziębienia. W ogóle, alkoholu należy unikać. Wyjątek mogłoby stanowić jedynie grzane wino, które rozgrzewa organizm, ponieważ rozcieńczony alkohol poprawia krążenie krwi” – wyjaśnił medyk. A więc dolanie nalewki do gorącej herbaty od czasu do czasu nie zaszkodzi. Jednak lekarz z ubolewaniem stwierdził, że, niestety, człowiek najczęściej alkoholu wypija więcej, niż trzeba.
Gdy jednak infekcja nas dopadnie,
najlepiej pozostać w domu, ponieważ na początku nie wiadomo, czy to zwykłe przeziębienie, czy groźna grypa. „Jednak radziłbym jak najszybciej zwrócić się do swego lekarza rodzinnego, który obiektywnie oceni stan zdrowia i wyznaczy odpowiednią kurację. Jeżeli chory zaczyna się leczyć sam, to często wybiera nieodpowiednie leki lub nie tak skuteczne, jakich wymaga” – powiedział Pawieł Kuniuta.
Wyjaśnił, że przeziębienie – to ogólna nazwa zakaźnych chorób wirusowych, które atakują górne drogi oddechowe: błonę śluzową gardła i nosa. Najczęstszymi objawami przeziębienia są: założony nos, kaszel, ból gardła, łzawiące się i zaczerwienione oczy oraz podwyższona temperatura, zmęczenie, pocenie się, naruszony sen. Lekarz podkreślił, że takie symptomy może mieć również grypa – o wiele poważniejsza choroba. Jednak najczęściej grypa przejawia się gorączką, bólem oczu i mięśni, tzw. „łamaniem w kościach”, wyraźnie przejawiającym się osłabieniem.
Leki jedynie łagodzą objawy
Istnieje ponad 200 wirusów wywołujących infekcje. Nie ma skutecznych leków, które pozwalałyby wyleczyć przeziębienie, więc najczęściej stosuje się preparaty zmniejszające objawy infekcji: paracetamol, witaminę C, krople do nosa, ułatwiające oddychanie, aerozole, łagodzące ból gardła itd.
„I chociaż leki są przeciwwirusowe, jednak nie możemy ich stosować w każdym wypadku infekcji, bo są to bardzo „poważne” preparaty, mające uboczne działania. Dopiero po kilku dniach, gdy przeziębienie przeważnie już mija, możemy konkretnie ustalić, jaki to wirus. Więc najczęściej w leczeniu infekcji wirusowych stosuje się leki, które łagodzą symptomy przeziębienia” – wyjaśnił lekarz rodzinny.
Podstawowym „lekiem” w leczeniu przeziębienia są płyny: woda, soki, gorąca herbata, napary ziółek (czarnego bzu, rumianku, pokrzywy, maliny, czarnej porzeczki). Paracetamol, zmniejszający temperaturę i będący częścią składową większości preparatów na przeziębienie i grypę należy używać wyłącznie w tym wypadku, gdy temperatura ciała przewyższa 38,5 st. C. Ale, jak dodał Kuniuta, paracetamol, można zażyć również wtedy, gdy boli głowa, chory źle się czuje, chociaż temperatura nie przekracza 38 st. C.
Jednak, jak podkreślił medyk, bezreceptowych preparatów, zawierających paracetamol lub pseudefedrynę (np. Coldrex, Gripex, Thera Flu) nie należy nadużywać, bo nie są to „niewinne” napoje. „Gdy odczuwamy pierwsze symptomy infekcji, nie zaszkodzi wypić jedną lub dwie saszetki napoju, zanim trafimy do lekarza. Ale kiedy chory regularnie zażywa te preparaty i nie idzie do lekarza, to nie jest dobrze. Nie należy tych leków zażywać również w celach profilaktycznych oraz kilka jednocześnie” – uprzedził Pawieł Kuniuta.
Ostatnio w naszym kraju głośno się mówi o nadużywaniu antybiotyków. Z pewnością wielu leczyło infekcje wirusowe antybiotykami, zaleconymi przez lekarzy, chociaż antybiotyki są skuteczne wyłącznie w zakażeniach bakteryjnych. „Obecnie lekarze długo się zastanawiają, zanim zalecą choremu antybiotyki. Częściej są robione badania, mające ustalić, jaka jest infekcja: wirusowa czy bakteryjna” – stwierdził lekarz rodzinny.
Szczepionki – wyłącznie od grypy
Jak często człowiek się przeziębia, zależy od sprawności jego układu odporności. 2-3 infekcje wirusowe w ciągu roku nie powinny budzić niepokoju. Na przeziębienia nie działają żadne szczepionki. Zaszczepić się można jedynie od grypy. Październik i listopad – najlepszy czas, aby to zrobić. „Instytucje zdrowotne już posiadają najnowszą szczepionkę od grypy – H1M1. Jest to płatna szczepionka. Kosztuje około 25 litów. Radzimy mieszkańcom zaszczepić się, ponieważ im więcej będzie szczepionych, tym mniejsza szansa rozprzestrzenienia się grypy” – powiedział lekarz rodzinny centralnej przychodni rejonowej. Osoby, należące do grupy ryzyka (mający ponad 65 lat, chorujący na choroby serca, naczyń krwionośnych, dróg oddechowych, nerek i in., mieszkańcy domów opieki oraz pracownicy medyczni) będą szczepione bezpłatnie.
Iwona Klimaszewska
Na zdjęciu: przeziębienia dopadają nas najczęściej między październikiem a kwietniem, bo niskie temperatury i wilgoć sprzyjają infekcijom.
Fot. Marian Paluszkiewicz
Dobre rady:
C Gdy dolega ci katar, przed spaniem nagrzej przez ok. 10 min czoło gorącą wodą z prysznica. Strumień wody skieruj na czoło tuż nad nasadą nosa. To zmniejszy obrzęk i pozwoli na spokojniejszą noc.
C Zamiast kropli do nosa przepłukuj nos solą fizjologiczną (do kupienia w aptece). Należy najpierw lewą, potem prawą dziurką do nosa wciągiwać roztwór, aby przedostał się do gardła. Ten zabieg należy powtarzać kilka razy dziennie.
C W walce z katarem skuteczne jest wąchanie przeciśniętego przez praskę czosnku, który najlepiej umieścić do wąskiego kieliszka i intensywnie wdychać kolejno przez lewe i prawe nozdrze.