„Rudomianka” na święcie Ramadan Bajram
20 września zespół „Rudomianka” pod kierownictwem Wioletty Cereszki miał możliwość uczestniczyć w pierwszym dniu święta muzułmanów Ramadan Bajram, które odbyło się we wsi Sorok Tatary. W tej wsi mieszka 112 Tatarów - wyznawców islamu.
Jak podają kroniki, w 1397 r. książę Witold sprowadził na Litwę grupę Tatarów, których osiedlił w Trokach, Olicie, Butrymańcach i we wsi, dziś zwanej Sorok Tatary. Pochodzili oni z prostych wojowników ordyńskich. W zamian za niewielkie nadania ziemskie zobowiązani zostali do konnej służby wojskowej oraz wielu posług na rzecz wielkiego księcia litewskiego i jego urzędników...
Dziś na Litwie mieszka 3 200 Tatarów, którzy pielęgnują swe tradycje, obchodzą święta religijne. Tatarzy zamieszkali we wsi Sorok Tatary, tak jak i ich rodacy, na Litwie, w Polsce i innych krajach, właśnie 20 września obchodzili pierwszy dzień radosnego święta Ramadan Bajram, trwającego trzy dni, a poprzedzonego ramadanem – 9 miesiąca kalendarza muzułmańskiego ustanowionego jako post na pamiątkę zesłania świętej księgi islamu – Koranu. Podczas ramadanu, muzułmanie od świtu do zmierzchu powstrzymują się od jedzenia, picia i używek. Spożywają dwa posiłki dopiero po zachodzie słońca. Podczas ramadanu odprawiane są specjalne nabożeństwa, w czasie których recytowany jest właściwie cały Koran.
Zespół „Rudomianka” uczestniczył w nabożeństwie wyznawców islamu, które odbywało się w meczecie we wsi Sorok Tatary. Modlitwom muzułmanów przewodniczył imam Ramazan Krynicki.
Przed nabożeństwem wszyscy w przedsionku zdejmują obuwie. Salę modlitewną, zwaną musallą, wypełniają mężczyźni. Modlą się w pozycji siedzącej zwróceni twarzą w stronę Mekki. Kobietom wstęp do sali modlitewnej jest wzbroniony, modlą się one w osobnym specjalnym pomieszczeniu osłoniętym firankami. Włosy muszą mieć zasłonięte. Natomiast dzieci i goście mogą przebywać na balkonie.
Po nabożeństwie wszyscy nawzajem się winszowali i częstowali jeden drugiego słodyczami. Taka jest tradycja radosnego święta Ramadan Bajram.
Dalszym ciągiem święta była impreza w miejscowej szkole podstawowej. Z koncertem wystąpił zespół „Rudomianka”. W sali szkolnej, mieszczącej się w osobnym budynku, zgromadzili się mieszkańcy wsi Sorok Tatary, głównie - Tatarzy. Wśród nich przybyły z Wilna jako gość, przewodniczący Związku Wspólnot Tatarów Litwy dr Adas Jakubauskas. „Rudomianka” zaprezentowała piosenki patriotyczne, ludowe, m. in. „Dziś do ciebie przyjść nie mogę”, „Serce w plecaku”, „Nie przytulaj mnie”, „Walc wileński”, którego melodia porwała niektórych do tańca. Były też i wesołe wiersze: jeden o spodniach, drugi o „dyplomowanym baranie” recytowanym w języku białoruskim. Gorące oklaski były wyrazem uznania dla śpiewających gości z Rudomina. W imieniu widzów dyrektor Soroktatarskiej Szkoły Podstawowej Danuta Kłopowa podziękowała „Rudomiance” za koncert, który zapewne urozmaicił święto Ramadan Bajram. Podczas imprezy wystąpiły także dziewczęta ze szkolnego zespołu tanecznego, tańcząc tatarskie tańce, jak też Tatarka Ola Jakubauskiene wykonując parę wschodnich tańców. Kierownik zespołu „Alije” Aleksander Melech zaśpiewał piosenkę do słów wiersza Adasa Jakubauskasa „Na Wschód”, a sam autor zaprezentował nową książkę dwujęzyczną – litewsko-rosyjską, której jest współautorem „Lietuvos Totorai istorijoje i kulturoje”. Nie zabrakło też poczęstunku z potrawami kuchni tatarskiej: ciasto zwane na Litwie szimtalapisem, słodkim ryżem z rodzynkami i specjalnie przygotowanym na to święto kompotem z suszonych owoców. Na dziedzińcu szkolnym można było oglądać wystawę fotograficzną, obrazującą życie Tatarów na Litwie: wesela, pogrzeby, świątynie-meczety w Sorok Tatarach, Niemieżu, Kownie, Raiżach, muzeum wsi tatarskiej w Subartoniach w rejonie wareńskim, rodziny tatarskie, mułłów meczetu w Sorok Tatarach. Główny ciężar organizacyjny imprezy w szkole spadł na barki nauczycielki Fatimy Bujnowskiej, która dwoiła się i troiła, by wszystko było zapięte na ostatni guzik. Ona też była inicjatorem zaproszenia „Rudomianki” na to święto.
Warto zaznaczyć, że lokal szkoły podstawowej w Sorok Tatarach udostępniany jest na różne imprezy, spotkania mieszkańców wsi Sorok Tatary. Bliskie prawdy będzie stwierdzenie, że szkoła pełni funkcję nieoficjalnego ośrodka kultury.
Jan Lewicki
Na zdjęciach: musallę, wypełniają tylko mężczyźni; Dziewczęta z tatarskiego zespołu.
Fot. autor