Obchody 20-lecia Szlaku Bałtyckiego
Pamięć wciąż żywa
W miniony weekend, 21-23 sierpnia, uczczono na Litwie dzień poświęcony ofiarom nazizmu i stalinizmu. W tym roku minęła też 20. rocznica Szlaku Bałtyckiego, kiedy to mieszkańcy Litwy, Łotwy i Estonii (2 mln osób), wziąwszy się za ręce, stworzyli „żywy” łańcuch (650 km od Wilna do Tallinna), manifestując tym samym niezależność trzech państw od Związku Radzieckiego. W tym roku akcja Szlaku Bałtyckiego została wniesiona na Światową Listę UNESCO do programu „Pamięć Świata”.
Dzień ten jest też przypomnieniem podpisania 23 sierpnia 1939 r. w Moskwie paktu Ribbentrop-Mołotow pomiędzy III Rzeszą Niemiecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich. W wyniku tych tajnych umów Estonia i Łotwa miały należeć do Związku Radzieckiego, zaś Litwa – do Niemiec (po miesiącu Hitler ze Stalinem podpisali umowę, na podstawie której Litwa miała stać się jedną z republik Związku Radzieckiego).
W piątek, 21 sierpnia, spod wileńskiej katedry 40 biegaczy wyruszyło na trasę Szlaku Bałtyckiego, by po trzech dniach, 23 sierpnia, finiszować przed gmachem estońskiego parlamentu w Tallinnie. Już po raz 18. Międzynarodowy Sztafetowy Bieg „Szlak Bałtycki” jest organizowany przez Stowarzyszenie Miłośników Biegu Litwy. Po starcie w Wilnie, pierwszy odpoczynek został zorganizowany przy granicy stolicy i rejonu wileńskiego, gdzie uczestników powitał wicemer rejonu Jan Gabriel Mincewicz oraz przedstawiciele rejonowego wydziału kultury, sportu i turystyki oraz awiżeńskiego starostwa.
„Nasz międzynarodowy bieg Szlakiem Bałtyckim – to swoisty pomnik tym ludziom, którzy przed 20 latami stali na tej trasie” – powiedział Romas Bernotas, organizator biegu, od początku towarzyszący tej imprezie, prezydent Stowarzyszenia Miłośników Biegu Litwy. – „Zawsze biegniemy z krzyżami, które symbolizują nie tylko cierpienie tych trzech narodów; to na wzór krzyża (z rozpostartymi ramionami, trzymając się za dłonie) stali w roku 1989 uczestnicy Szlaku Bałtyckiego”.
Wicemer Jan Gabriel Mincewicz witając biegaczy, gratulował im odwagi podjęcia wysiłku fizycznego, by w taki sposób upamiętniać z roku na rok wydarzenie sprzed 20 lat. „To nie tylko Szlak Bałtycki, który można odmierzyć kilometrami, przywiódł nas ku wolności. Droga do niepodległości w naszych krajach prowadziła przez długie dziesięciolecia. Wiele osób poświęciło temu życie, wielu cierpiało w więzieniach. O nich pamiętacie szczególnie wy, którzy w taki sposób postanowiliście uczcić pamięć i dążenie do wolności naszych krajów” – w imieniu władzy rejonu wileńskiego mówił wicemer.
Wśród uczestników biegu był też pracownik ambasady Węgier w Wilnie Ferenc Blaumann. Zachwycony solidarnością krajów bałtyckich w dążeniu ku suwerenności, pochwalał pomysł upamiętniający Szlak Bałtycki. „W historii naszych krajów jest przecież wiele wspólnego, chociażby postacie i działalność królowej Jadwigi czy Stefana Batorego” – dodał Ferenc Blaumann.
Z kolei prezydent Litewskiego Stowarzyszenia Miłośników Biegu Romas Bernotas wręczył wicemerowi rejonu wileńskiego Janowi Gabrielowi Mincewiczowi i Węgrowi Ferencowi Blaumannowi medale okolicznościowe XVIII Biegu Szlakiem Bałtyckim.
W niedzielę, 23 sierpnia, wydział kultury, sportu i turystyki samorządu rejonu wileńskiego zorganizował obchody upamiętniające 20. rocznicę Szlaku Bałtyckiego. W kalwaryjskim kościele pw. Odnalezienia Krzyża została odprawiona Msza św. w intencji niepodległej Litwy. Uroczystą Eucharystię celebrował proboszcz parafii ks. Virginijus Česnulevičius, który w homilii odwołał się do dążeń Litwy ku niepodległości, przypominając też o Szlaku Bałtyckim jako solidarnej manifestacji krajów bałtyckich.
Po wspólnej modlitwie uczestnicy święta udali się pod krzyż znajdujący się przy drodze Via Baltica w awiżeńskim starostwie, gdzie, składając kwiaty, uczcili pamięć wszystkich, komu w ciągu dziesięcioleci nieobce były dążenia do suwerenności.
Przedstawiciele wydziału kultury, sportu i turystyki samorządu rejonu wileńskiego, kierownicy i pracownicy domów kultury rejonu wileńskiego, członkowie zespołów „Rudomianka”, „Gija” z Rudomina oraz „Verdene” z Bujwidziszek spotkali się w Ośrodku Kultury w Awiżeniach na święcie „Echa Odrodzenia”. Przed imprezą została otwarta wystawa plastyczna prac dziecięcych pt. „Na drodze wolności”. Dzieci z Rudomina, Podbrzezia i Awiżeń wykonały rysunki, na których przedstawiły, jak pojmują wolność one, które urodziły się i wyrosły w niepodległym kraju. Z kolei wymienione wyżej zespoły zaprezentowały koncert, wykonując piosenki w języku polskim i litewskim. Prowadząca imprezę Gema Bačiuškiene, dyrektor Awiżeńskiego Ośrodka Kultury zachęciła też uczestników do wspomnień tych sprzed 20 laty. Wielu obecnych przypominało swój udział w Szlaku Bałtyckim, opowiedziało o motywacjach, jakimi się wówczas kierowali, biorąc udział we wspólnej manifestacji krajów bałtyckich.
Teresa Worobiej
Na zdjęciach: w tym roku drogą Szlaku Bałtyckiego biegło 40 biegaczy, w tym jeden Węgier; pierwsi, którzy powitali biegaczy na terenie rajonu wileńskiego – to przedstawiciele władz samorządu rejonowego; na Szlaku Bałtyckim w 1989 roku.
Fot. autorka i archiwum