Młodzież z Kielc na Cmentarzu Bernardyńskim
Już kolejny rok z rzędu Departament Dziedzictwa Kulturowego Litwy współpracując ze Stowarzyszeniem Najsłynniejszych Cmentarzy Europy (ASCE) zorganizował Tydzień Cmentarzy Europy. Celem tego przedsięwzięcia jest zapoznanie społeczeństwa z najważniejszymi nekropoliami kraju.
W ramach tegorocznego Tygodnia Cmentarzy Europy w dniach 2 – 13 czerwca na Cmentarzu Bernardyńskim w Wilnie uczniowie z Zespołu Państwowych Szkół Plastycznych im. Józefa Szermentowskiego w Kielcach odbyli praktykę konserwatorską. Była to pierwsza grupa młodzieży z Polski, która odnawiała jeden z najstarszych i najpiękniejszych cmentarzy Litwy. Przyjazd polskich uczniów zorganizowało Stowarzyszenie PRO ARTE, działające w szkole plastycznej, przy współpracy z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Pięciu młodych ludzi wraz z nauczycielami brało udział w odnawianiu 11 nagrobków na wileńskiej nekropolii. Oczyścili nagrobki z zabrudzeń, usunęli z nich mchy i porosty. Odnowili napisy na płytach. Odkopali zasypane ziemią nagrobki. Ładnie uporządkowali ogrodzenia.
Przewodnicząca Fundacji Wspierania Współpracy Polsko – Litewskiej im. Adama Mickiewicza Grażina Dremaite powiedziała, że w przyszłym roku mają być zorganizowane wspólne praktyki konserwatorskie uczniów ze szkół plastycznych Polski oraz Szkoły Sztuk Pięknych im. M. K. Cziurlionisa w Wilnie. Takie wspólne porządkowanie przyczyni się nie tylko do pogłębienia wiedzy młodzieży, lecz także do lepszego poznania się nawzajem.
Swoistym podziękowaniem dla uczniów z Kielc był koncert fletowy, który odbył się 13 czerwca po południu na Cmentarzu Bernardyńskim. Był też uwieńczeniem Tygodnia Cmentarzy Europy. Na schodach jeszcze nie odrestaurowanej kapliczki kwartet młodych flecistów wykonał kilka utworów muzycznych, które zostały wysłuchane przez sympatyków nekropolii bernardyńskiej m. in. prezes Fundacji Wspierania Współpracy Polsko – Litewskiej im. A. Mickiewicza Grażinę Dremaite, przedstawiciela Fundacji Kultury i Dziedzictwa im M. K. Cziurlionisa Gintautasa Irinskasa, głównego konserwatora Cmentarza Bernardyńskiego Kestutisa Norkunasa, młodzież kielecką oraz niezbyt licznie zgromadzoną publiczność.
Przemawiając do zebranych Grażina Dremaite cieszyła się, że Cmentarz Bernardyński, który znajduje się na liście najpiękniejszych nekropolii Europy, jest odnawiany wspólnymi siłami władz Polski i Litwy. Cieszą oko odrestaurowane nagrobki, odnowione ogrodzenia, brama główna i część kolumbarium.
Przed trzema laty polska Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz fundacja im. A. Mickiewicza zawarły porozumienie, na mocy którego rozpoczęto realizację programu konserwacji cmentarza. Do 2010 roku, na 200-lecie założenia nekropolii, cmentarz ma być całkowicie odnowiony. Pieniądze na renowację przeznaczyły rządy Polski (ok. 500 tys. euro) i Litwy (dokładna kwota nie jest znana).
Dremaite powiedziała, że z tej okazji planuje się wydanie monografii, w której zostanie zamieszczona lista wszystkich tu pochowanych. Poinformowała także, że w tym roku planuje się odnowić kolejnych 40 nagrobków. Trwają prace przy umacnianiu skarpy cmentarza, na które samorząd wileński wydzielił pieniądze. Archeolodzy odkopują warstwy ziemi i wydostają ocalone nagrobki lub ich fragmenty, które niegdyś podczas wiosennych powodzi wraz z opadającą wodą osuwały się w dół.
Dremaite zaznaczyła, że bardzo ważny jest dogląd odrestaurowanych nagrobków. Dlatego zwraca się do placówek oświatowych, aby wzięły pod swoją opiekę konkretne nagrobki. Uniwersytet Techniczny im. Giedymina oraz Akademia Sztuk Pięknych już to uczyniły. Przy takich nagrobkach będzie umieszczona tabliczka, ze wskazaniem nazwy placówki sprawującej pieczę.
Cmentarz Bernardyński, który jest jedną z najstarszych i zarazem najbardziej zaniedbanych nekropolii Wilna, pod opieką władz Polski (przede wszystkim) i Litwy powoli przekształca się w miejsce godne miana „wielkiej księgi historii Polski”.
Iwona Klimaszewska