XVI sesja polsko-litewskiego Zgromadzenia Poselskiego
Dziesięciolecie Zgromadzenia osiągnięcia i zamierzenia
W dniach 29 czerwca - 1 lipca w Warszawie odbyła się XVI sesja Zgromadzenia Poselskiego Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Sejmu Republiki Litewskiej pod przewodnictwem współprzewodniczących ZP, wicemarszałka Sejmu RP Jarosława Kalinowskiego i pierwszego wiceprzewodniczącego Sejmu RL Česlovasa Juršenasa.
Podczas jubileuszowej sesji Zgromadzenia Poselskiego zostały przyjęte trzy dokumenty, w których podsumowana została dziesięcioletnia praca na rzecz Litwy i Polski.
We wspólnym przesłaniu Do narodów Polski i Litwy wspólna przeszłość i przyszłość przedstawiciele Zgromadzenia Poselskiego złożyli podziękowania wszystkim, którzy swoją pracą, postawą i codzienną działalnością w ciągu minionych dziesięciu lat przyczynili się do tego, że Zgromadzenie Poselskie stało się ważną i uznawaną instytucją w stosunkach wzajemnych.
Natomiast w wydanym podczas sesji oświadczeniu Do Parlamentu Europejskiego i Zgromadzenia Parlamentarnego NATO wyrażono przekonanie, że obecność Polski i Litwy w Unii Europejskiej i Pakcie Północnoatlantyckim ma ogromne znaczenie dla rozwoju i stabilności regionu Europy Środkowej i Wschodniej. W rocznicowej deklaracji Zgromadzenia wpisano postanowienia o dalszym doskonaleniu wzajemnej współpracy, współdziałania na rzecz rozwoju polityki wschodniej w UE oraz stałym monitorowaniu przestrzegania postanowień Traktatu między Republiką Litewską a Rzeczypospolitą Polską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, w tym respektowanie praw mniejszości polskiej na Litwie i litewskiej w Polsce.
Delegacja polska w komisji dwustronnej ZP wyrażając swą opinię dotyczącą stanu realizacji Traktatu między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Litewską odnotowała, że w ostatnich miesiącach jest szczególnie korzystna dynamika i intensywność spotkań i współpraca przedstawicieli najwyższych władz obu państw. Szczególnie pozytywnej oceny doczekała się współpraca gospodarcza.
Wysoko został oceniony przyjęty przez rząd RL projekt Ustawy o pisowni imion i nazwisk i wyrażono nadzieję, że litewski parlament wkrótce przyjmie ustawę regulującą kwestie w sposób zbliżony do rozwiązań stosowanych w Rzeczypospolitej Polskiej.
Krytycznie natomiast ustosunkowano się wobec braku istotnego postępu w procesie reprywatyzacji nieruchomości należnych obywatelom litewskim polskiego pochodzenia.
Oceniając zakres inicjatyw dotyczących szkolnictwa z uznaniem powitano decyzję władz litewskich w sprawie utworzenia w Wilnie filii Uniwersytetu w Białymstoku, jednakże kolejny raz stwierdzono potrzebę podniesienia nakładów finansowych na utrzymanie placówek oświatowych z polskim językiem nauczania. Również krytycznej oceny doczekało zaniechanie przez stronę litewską konsultacji i uzgodnień dwóch dokumentów rządowych tj. Strategii rozwoju oświaty polskiej na Litwie, tudzież Projektu reorganizacji szkół na Litwie z samorządami terytorialnymi i przedstawicielami mniejszości polskiej. Stwierdzono też nierówne traktowanie prawne szkolnictwa z polskim i litewskim językami nauczania.
I. Mikulewicz