LITWA
Z Wilna - ostra krytyka
W minionym tygodniu w Wilnie miała miejsce międzynarodowa konferencja "Wspólna wizja wspólnemu sąsiedztwu", w której udział wzięło 9 prezydentów z krajów Europy Południowo-Wschodniej, wiceprezydent USA Dick Cheney, premier Azerbejdżanu i wysocy rangą politycy z Unii Europejskiej. Wileńską konferencję zignorowała Rosja, mimo że osobiste zaproszenie wysłano prezydentowi tego kraju Władimirowi Putinowi.
Gdyby rosyjski głowa państwa przybył do Wilna, musiałby wysłuchać wielu gorzkich słów pod swym adresem. Amerykański wiceprezydent Cheney nie szczędził bowiem ostrych słów krytyki pod adresem Rosji, która, jego zdaniem, zboczyła z drogi demokracji. Ponadto Cheney zarzucił Kremlowi, że wykorzystuje swe energetyczne resursy do celów politycznych, poprzez nośniki energii próbuje robić naciski na swych najbliższych sąsiadów. "W wielu dziedzinach społeczeństwa obywatelskiego poczynając od religii i mediów, a kończąc na organizacjach obywatelskich i partiach politycznych rząd ten bezprawnie i niewłaściwie ograniczył prawa człowieka", nie szczędził krytyki pod adresem Kremla amerykański wiceprezydent. Z kolei Białoruś nazwał ostatnią dyktaturą w Europie.
Na zakończenie konferencji litewski prezydent Valdas Adamkus zaproponował powołanie Funduszu Europejskiej Demokracji, który miałby wspierać demokrację u sąsiadów Unii Europejskiej. Ideę tę poparł prezydent Polski Lech Kaczyński.
Paulauskas dziękuje zastępcom
Zdymisjonowany z urzędu przewodniczącego Sejmu Arturas Paulauskas, którego w trudnej chwili zawiedli najbliżsi współpracownicy, pozbył się swych dotychczasowych zastępców na stanowisku przewodniczącego partii socjalliberalnej. Do ostatniego kurczowo trzymający się stołków ministerialnych Vilija Blinkevičiute i Antanas Valionis utracili zaufanie Paulauskasa, który po niedawnej reelekcji na stanowisko przewodniczącego partii nie zgodził się, aby stanowiska zastępców zachowali nielojalni byli ministrowie pracy i opieki socjalnej oraz spraw zagranicznych. Mimo że liczba zastępców lidera socjalliberałów wzrosła do pięciu, wśród najbliższych współpracowników Paulauskasa w roli jego zastępcy zabrakło też Arturasa Skardžiusa.
Nowymi wiceprzewodniczącymi Nowego Związku (socjalliberałów) zostali posłowie Nijole Steibliene, Algirdas Monkevičius, Wacław Stankiewicz oraz Valerijus Simulikas. Z dotychczasowych zastępców Paulauskasa swe stanowisko zachował jedynie poseł Vaclovas Karbauskis.
Sejmowa frakcja Nowego Związku po zdymisjonowaniu Paulauskasa ze stanowiska przewodniczącego Sejmu wycofała się z koalicji rządzącej i ogłosiła, że przechodzi do opozycji.
Mierzeja Kurońska w ogniu
Od dziesięcioleci Litwa nie przeżyła takiego pożaru lasów, jaki przed kilkoma dniami zdarzył się na Mierzei Kurońskiej. Ogień strawił ich łącznie około 250 ha i na wiele dziesięcioleci zmienił mikroklimat zabytku przyrodniczego Litwy, który z powodu swej unikalności jest wciągnięty na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Szacuje się, że straty wyrządzone przez pożar sięgają dziesiątków milionów litów.
Strażacy uważają, że las zwany Smiltine został podpalony celowo. Naoczni świadkowie, których ściana ognia zaskoczyła w gąszczu, zdarzenie komentują jednym słowem - katastrofa. "Patrzyłem i nie mogłem powstrzymać łez", nie krył swych emocji z powodu niebywałego pożaru miejscowy leśniczy Vladas Lakavičius.
Na terenach, które strawił pożar, widok przypominał ten z filmów grozy. Spalone kikuty drzew, ciała spopielonych zwierząt, którym nie udało się uratować od kataklizmu, czarna, podobna do sadzy ściółka leśna...
Nieeuropejskie zarobki
Litwa wśród 25 krajów Unii Europejskiej jest jednym z krajów, gdzie pracownikom płacone są najniższe wynagrodzenia. Ostatnio Europejska Konfederacja Związków Zawodowych, zrzeszająca około 60 mln robotników, zaproponowała, by w Unii Europejskiej ujednolicić obliczanie minimalnego wynagrodzenia. Miałoby ono sięgać 50 proc. średniokrajowego. Gdyby taka propozycja została zaakceptowana przez władze UE, na Litwie minimalne wynagrodzenie musiałoby wzrosnąć o 176 litów. Aktualnie bowiem w naszym kraju średnie miesięczne wynagrodzenie wynosi 1453 lity. Natomiast minimalne wynagrodzenie sięga zaledwie 550 litów i jest znacznie niższe niż połowa średniokrajowego.
Aktualnie w Unii minimalne wynagrodzenie dorównuje połowie średniokrajowej bądź nawet ją przewyższa w takich krajach jak Francja (60 proc.), Irlandia, Grecja, Węgry. Eksperci obawiają się, że ewentualne ujednolicenie naliczania minimalnego wynagrodzenia w krajach UE pogorszy ich konkurencyjność w stosunku do krajów spoza Unii.
"Lewiatan" wyróżnił Grybauskaite
Litewska komisarz, odpowiedzialna w Komisji Europejskiej za sprawy unijnego budżetu Dalia Grybauskaite, została wyróżniona prestiżową nagrodą im. Władysława Grabskiego przez polską konfederację pracodawców "Lewiatan". Litewska komisarz jest pierwszą osobą nie będącą obywatelką Polski, której wręczono nagrodę im. W. Grabskiego. Prestiżową w polskich kręgach biznesowych nagrodą honorowane są osoby, odnoszące sukcesy we wdrażaniu reform gospodarczych.
W przeszłości "Lewiatan" swą nagrodą wyróżnił wielu znanych polskich polityków i biznesmenów m. in. prezydenta Banku Centralnego, autora polskich reform gospodarczych Leszka Balcerowicza.
POLSKA
PiS - Samoobrona - LPR
Andrzej Lepper i - niespodziewanie - Roman Giertych otrzymali w piątek nominacje na wicepremierów w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza. Wieczorem czterej wicepremierzy - Lepper, Giertych, Zyta Gilowska i Ludwik Dorn - zasiedli obok premiera na pierwszym posiedzeniu rządu w nowym składzie. Rada Ministrów zebrała się po uroczystości wręczenia nominacji. Obok piątki nowych ludzi z Samoobrony i LPR nowe nominacje dostali też "starzy" ministrowie. Jerzy Polaczek, dotychczasowy minister transportu i budownictwa, został tylko ministrem transportu, a dotychczasowy szef resortu edukacji i nauki Michał Seweryński będzie ministrem nauki i szkolnictwa wyższego. Jako ostatnią, we wtorek, prezydent Lech Kaczyński powołał Annę Fotygę, dotychczasową wiceminister, na nowego szefa resortu spraw zagranicznych.
Wiśniowska zamiast Leppera
Sejm powołał Genowefę Wiśniowską (Samoobrona) na wicemarszałka Izby. Wcześniej z tej funkcji odwołano Andrzeja Leppera, który z niej zrezygnował po wejściu do rządu. Nowa pani wicemarszałek powiedziała dziennikarzom, że będzie ściśle przestrzegała Regulaminu Sejmu, ale jednocześnie będzie "patrzyła kobiecym okiem i z wyrozumiałością" na to, co się dzieje w Sejmie.
W Radzie Praw Człowieka
Polska znalazła się wśród państw wybranych w pierwszej turze głosowania do nowej oenzetowskiej Rady Praw Człowieka. Dwa kolejne miejsca w grupie państw Europy Środkowej i Wschodniej otrzymały Czechy i Rosja. Trzy dalsze miejsca dla tej grupy pozostały wolne, zostaną one obsadzone w drugiej turze głosowania. Wybrane zostały też m. in. Chiny, Kuba i Arabia Saudyjska. Rada, która zastąpi Komisję Praw człowieka, będzie liczyła 47 członków, których wybiera Zgromadzenie Ogólne NZ.
Zakon Świętego Jerzego
30 osób zostało w niedzelę pasowanych na damy i kawalerów Międzynarodowego Rycerskiego Zakonu Świętego Jerzego. To początek jego działalności w Polsce. Uroczystość pasowania nowych członków zakonu odbyła się w niedzielne południe w archikatedrze łódzkiej, bo w Łodzi zakon będzie mieć siedzibę. Władysław Ziółek, arcybiskup łódzki, został zaś mianowany duchowym opiekunem polskich zakonników. Honorowym członkiem zakonu został prezydent Łodzi Jerzy Kropiwnicki.
MRZŚJ powstał w 1326 roku. Jego założycielem był król Węgier Karol Robert. Na początku był to zakon wojskowy, dziś to świecka organizacja chrześcijańska, której członkowie mają za zadanie nieść pomoc najuboższym. Zakon działa niemal w całej Europie.
Stypendia dla Białorusinów
Białoruscy studenci, relegowani ze swych uczelni z powodów politycznych, mogą składać wnioski o stypendium w Polsce. Dostanie je około trzystu Białorusinów. Koordynacją programu zajmuje się biuro przy Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Tam powinni zgłaszać się kandydaci. Wybrani studenci przyjadą do Polski w lipcu, zanim zaczną studia, będą się uczyć języka.
Tylko niemodyfikowana
Komisja Europejska zgodziła się, aby w Polsce nie można było uprawiać 16 rodzajów genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy i około 700 innych odmian tej rośliny w jej niezmodyfikowanej genetycznie formie. Polskie władze uważają, że nasz kraj powinien być wolny od produkcji organizmów genetycznie modyfikowanych (GMO). Rząd dopuszcza jednak możliwość obecności na rynku żywności modyfikowanej z importu, pod warunkiem że jest ona dokładnie oznaczona.
ŚWIAT
List do Busha
Po raz pierwszy od islamskiej rewolucji w 1979 roku przywódca Iranu postanowił "odezwać się" do prezydenta USA. Zrobił to listownie, a przesyłkę miał przekazać za pośrednictwem Ambasady Szwajcarskiej w Teheranie, która reprezentuje amerykańskie interesy w Iranie.
We wtorek Amerykanie ujawnili jego treść. List ma 18 stron i przypomina traktat filozoficzny. Prezydent Iranu przedstawił w nim swoją wizję problemów świata i sposobów na ich rozwiązanie. Między innymi potępił Amerykę za inwazję na Irak i podał w wątpliwość sens istnienia państwa Izrael. Pisał, że na świecie nie ma demokracji, natomiast szerzy się globalna nienawiść do amerykańskiego rządu. Prezydent George'u W. Bush oświadczył, że Teheran nie oferuje nic nowego i dlatego amerykańska polityka wobec Iranu się nie zmieni.
Odmłodzić NATO
Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych Dick Cheney poparł w niedzielę, podczas wizyty w Dubrowniku, przyjęcie Chorwacji, Macedonii i Albanii do NATO. - Przyjmowanie nowych członków jest bardzo ważne zarówno dla NATO, jak i dla UE - zwrócił się do premierów zainteresowanych państw. - Pomożecie odmłodzić organizację - dodał Cheney mając namyśli 57-letni sojusz północnoatlantycki.
Stany Zjednoczone podpisały z Chorwacją, Macedonią i Albanią w maju 2003 roku Kartę Adriatycką, w której zobowiązały się pomóc im w wejściu do NATO. Państwa te są także członkami natowskiego programu Partnerstwo dla Pokoju. Żołnierze z tych państw wspierają sojusz północnoatlantycki i Amerykanów zarówno w Afganistanie, jak i Iraku. Spodziewają się więc przyjęcia do sojuszu jeszcze przed rokiem 2008.
Hamas contra Al-Fatah
Zaostrza się kryzys polityczny w Autonomii Palestyńskiej. W tym tygodniu w starciach między zwolennikami ugrupowań palestyńskich Hamas i Al-Fatah na południu strefy Gazy zginęło trzech Palestyńczyków - w tym dwóch bojowników Al-Fatah i jeden Hamasu. 8 uczestników zamieszek zostało poważnie rannych. Do bratobójczych walk doszło w rejonie miasta Chan Junis. Bezpośrednim powodem ich wybuchu były oskarżenia Hamasu, że bojownicy Al-Fatah porwali trzech ludzi tej organizacji.
Do walk pomiędzy zwolennikami palestyńskich ugrupowań dochodzi od początku roku. W końcu kwietnia w takim starciu rannych zostało 20 ludzi. W styczniu Hamas wygrał wybory do parlamentu i przejął władzę w Autonomii.
Przeciwko fałszowaniu historii
Białoruska milicja zatrzymała w niedzielę na parę godzin 12 osób uczestniczących w Mińsku w akcji protestu w rocznicę zmiany nazw kilku głównych ulic stolicy. Zmiana nazwy prospektu Franciska Skaryny na prospekt Niepodległości, a prospektu Piotra Maszerowa - na prospekt Zwycięzców była jedną z najbardziej niepopularnych decyzji prezydenta Aleksandra Łukaszenki. Zdaniem jej przeciwników, oznaczała próbę zafałszowania historii.