Obchody 15-lecia ZPL w kołach bezdańskim, ławaryskim, landwarowskim i grzegorzewskim
Pod znakiem wierności mowie ojców
25 kwietnia członkowie koła w Bezdanach zebrali się w Domu Kultury, aby uczcić 15-lecie powołania ZPL, a zarazem przeprowadzić zebranie sprawozdawczo-wyborcze. Obchody zostały poprzedzone Mszą św. w miejscowym kościele, którą odprawił ksiądz Ryszard Pieciun.
Imprezę w DK rozpoczęła prezes bezdańskiego koła ZPL Łucja Auziak, która zwróciła się do zebranych z okolicznościowym przemówieniem. Przypomniała w nim niektóre etapy działalności koła, zwłaszcza na niwie krzewienia kultury i mowy polskiej. Pierwszym prezesem koła w Bezdanach była nauczycielka Wanda Radzewicz, dziś na emeryturze. Właśnie ona przypomniała obecnym, jak to było przed 15 laty, jak pokonywano wszelkie trudności dzięki wierności patriotycznemu hasłu "Bóg, Honor, Ojczyzna".
Inni członkowie koła również podzielili się wspomnieniami o swojej wieloletniej pracy. Były dyrektor szkoły i członek ZPL od początków jego istnienia, pan Aleksander Kozłowski nadal czuwa nad polskim słowem. Jak powiedział: "Polska szkoła z poświęceniem dba o nowe pokolenia, uczy kochać to, co swojskie, to co święte, to co polskie". Szkołę polską im. J. Słowackiego na imprezie przedstawiła jej wicedyrektor Wiesława Wojnicz. Uczniowie szkoły przybyli z przygotowanym programem artystycznym. Chór "Nuta" pod kierownictwem Alicji Rusieckiej wystąpił z koncertem piosenek, przeplatanych wierszami o mowie polskiej. Szkoła przyjaźni się z rodakami z Macierzy. Uczniowie wręczyli widzom polskie czasopisma i ostatni numer gazetki "Skrzat", poświęconej historii swojej miejscowości i szkoły.
Do zebranych ze słowami pozdrowień zwrócił się także starosta gminy Michał Janczewski. A członkowie kółek działających przy Domu Kultury pod kierownictwem Teodozji Janczewskiej przyszykowali ciekawy program artystyczny, na który złożyły się współczesne piosenki i tańce. W drugiej części wieczoru zabawa przeniosła się na salę, gdzie publiczność bawiła się razem z organizatorami święta. Przy muzyce i herbatce czas minął szybko. W imieniu tych, kto brał udział w imprezie chciałoby się podziękować jej organizatorom. Obchody 15-lecia ZPL stały się naprawdę znaczącym wydarzeniem dla mieszkańców Bezdan.
Sprawnie przebiegała również sprawozdawczo-wyborcza część spotkania. Członkowie ZPL jednogłośnie opowiedzieli się za pozostawieniem na stanowisku dotychczasowej prezes koła Łucji Auziak. Wybrano także dwóch wiceprezesów - Edytę Klimaszewską i Janusza Sawiela.
Edyta Klimaszewska
wiceprezes koła
Świętowano wspólnie z przyjaciółmi
Koło ZPL "Grzegorzewo", o którego obszernej historii i działalności niedawno pisaliśmy, radość obchodów 15-lecia ZPL w swoim gronie postanowiło podzielić z przyjaciółmi z Polski. Tym bardziej, że "piętnastka" podczas tych uroczystości figurować miała dwukrotnie: w związku z organizacją jak też z zespołem "Grzegorzewianie" - rówieśnikiem koła. A że zespół w ciągu 15 lat istnienia niemało pokoncertował również "za miedzą", zaskarbił tam nie tylko przychylność widzów, lecz zdobył także prawdziwych przyjaciół.
Na świętowanie do Grzegorzewa przyjechały delegacje z Tomaszowa Lubelskiego z grupą radnych Rady miasta i burmistrzem Marianem Łysiakiem na czele oraz zespołem "Tomaszowianie", a także zespół "Polne Maki" z wójtem gminy Romanem Jabłońskim z Grębocic. Właśnie w Grębocicach zostały zapoczątkowane przeglądy twórczości kresowej, gdzie na ich pierwszej edycji goszczono "Grzegorzewian". W br. ten przegląd ma odbywać się już po raz dziesiąty, a do udziału w nim planuje się zaprosić pierwszych uczestników, możliwie również "Grzegorzewian".
W niedzielę Miłosierdzia Bożego Mszą świętą w kaplicy grzegorzewskiej, do której powstania w Grzegorzewie niemało przyczynili się członkowie grzegorzewskiego koła, rozpoczęto bogaty program obchodów. Zaraz potem w holu Grzegorzewskiego Domu Kultury odbyło się otwarcie wystawy, prezentującej 15-letni dorobek koła. Złożyły się na nią liczne fotogramy, afisze, programki, artykuły z prasy, pieczołowicie zebrane i wyeksponowane z okazji święta.
Podczas uroczystej części święta prezes koła, wiceprezes ZPL i starosta Grzegorzewa w jednej osobie - Leonard Klimowicz - opowiedział o podstawowych momentach działalności koła, osiągnięciach i planach na przyszłość. W imieniu Zarządu Głównego zostały także wręczone wyróżnienia zasłużonym członkom koła. A potem rozpoczął się wielki koncert, podczas którego miejsca na scenie starczyło zarówno dla gospodarzy jak i gości. Powinszować jubilatów przybyli "młodsi" wiekiem - rodzime zespoły "Grzegorzanka", "Wesołe dzwoneczki" i tatarski zespół "Alije". Serdeczne słowa pod adresem "Grzegorzewian" skierowała niestrudzona pani Basia - ludowa poetka ziemi trockiej Barbara Sidorowicz. Odczytano także nadesłany na ich ręce list gratulacyjny od kierownictwa wydziału kultury samorządu miasta. Strofy poetyckie w polskiej i litewskiej mowie przeplatały poszczególne występy. Oczywiście, rej wodzili "Grzegorzewianie" pod batutą swego niezmiennego kierownika Aleksandra Melecha.
Wspólna zabawa z tak znaczących powodów i to w przyjaciół kole trwała niemal do północy, kiedy to w fajerwerku "zimnych ogni" pojawił się ogromny jubileuszowy tort - dzieło grzegorzewskiej cukierni państwa Wirganowiczów, sponsorów tej uroczystości. Obok nich wsparcia imprezie udzieliły również rodziny Raczkowskich, Klimowiczów, Leszczyńskich, Osinskich, Siesickich, Szurpickich, a także samorząd miasta Wilna, starostwo grzegorzewskie, ZSA "Domingo prekyba", SA "Grigiškes". centrum handlowe "IKI" oraz Zarząd Główny ZPL.
Goście z Polski również nie pozostali w tyle, następnego dnia podczas odwiedzin szkoły, dla pionu polskiego złożyli w darze pokaźną ilość literatury dla biblioteki oraz prezenty dla dzieci. Zaprzyjaźnione grupy zwiedziły także Wilno i Troki. Grupa radnych z Tomaszowa Lubelskiego odwiedziła nową siedzibę stołecznego samorządu, gdzie została przyjęta przez jednego z wileńskich wicemerów.
Czesława Paczkowska
Sztafetę przejmują młodzi
16 kwietnia br. 15-lecie Związku i powstanie swego koła obchodzili członkowie ZPL w Ławaryszkach. Obchody zostały poprzedzone Mszą św. w intencji członków koła, którą sprawował proboszcz parafii ks. Marek Bogdanowicz. Po nabożeństwie w pomysłowo przystrojonej szkolnej sali sportowej zebrali się członkowie koła ZPL i goście: prezes wileńskiego rejonowego oddziału ZPL Waldemar Tomaszewski, kierownik wydziału kultury, turystyki i sportu samorządu Edmund Szot, starostowie kowalczuckiej i szaternickiej gmin Krystyna Gierasimowicz i Wiesław Starykowicz oraz p.o. dyrektora Ławaryskiej Szkoły Średniej Anna Ancewicz, dyrektor Mościskiej Szkoły Podstawowej Waldemar Klimaszewski, zastępca starosty gminy ławaryskiej Elżbieta Głazko, ks. proboszcz Marek Bogdanowicz.
Uroczystość zainaugurowano polonezem w wykonaniu grupy tanecznej zespołu "Rodzinka", po czym zebranych przywitał prezes koła ZPL w Ławaryszkach Zbigniew Głazko. Po uczczeniu pamięci zmarłych członków koła i odśpiewaniu "Roty" słowa udzielono pierwszemu prezesowi koła Antoniemu Kozakowi, który podzielił się wspomnieniami o historii powstania koła w Ławaryszkach. W październiku 1988 r. dowiedział się on z prasy o działającym już Stowarzyszeniu Społeczno-Kulturalnym Polaków na Litwie i dołożył starań, by założyć koło w swej rodzinnej miejscowości.
Druga prezes koła Halina Rynkiewicz w swym wystąpieniu sięgnęła pamięcią czasów, kiedy lekcje odbywały się jeszcze w starym budynku szkolnym. Tam też odbywały się zebrania, na które zapraszano mieszkańców wsi, by zapoznać ich z celem i zadaniami koła. Owocem tych zebrań była rosnąca liczba chętnych wstąpienia do organizacji. Podkreśliła, że ówczesne lata były pełne zapału, entuzjazmu, chęci działania. Wtedy np. zrodziła się pożyteczna inicjatywa przeprowadzenia świąt rodzinnych na szkolnym boisku. P. Halina zaapelowała do zebranych o pielęgnowanie mowy ojczystej: "By nigdy nie powstawało pytanie - do jakiej szkoły posyłać dzieci".
Kierująca przez 8 lat kołem ZPL w Ławaryszkach Halina Kisielowa przywołała trudny okres w życiu społeczności polskiej na Litwie, kiedy trwała walka o swoje prawa, o ziemię. Podziękowała członkom koła, którzy brali udział w wyborach samorządowych, dzięki czemu władzę w rejonie sprawują reprezentanci społeczności polskiej. "W jedności siła, musimy trzymać razem i walczyć o swoje prawa" - zakończyła wystąpienie była prezes.
Od dwóch lat kołem w Ławaryszkach kieruje Zbigniew Głazko, młody, pełen zapału i chęci do działania na rzecz rodaków. Opowiedział on o dniu dzisiejszym koła, zrzeszającym 380 członków. Dzięki staraniom koła corocznie są organizowane sportowe igrzyska parafialne, odrodzono tradycję Nocy Świętojańskiej. Członkowie koła gremialnie brali udział w pikietach w obronie języka ojczystego i ziemi, uczestniczyli w akcji zbierania podpisów. Ta aktywność, szczególnie młodzieży, budzi nadzieję na pomyślną przyszłość polskości na tej ziemi.
Z okazji 15-lecia powinszował zebranych prezes rejonowego oddziału ZPL Waldemar Tomaszewski. Podkreślił, że rola Związku w tak ważnych wydarzeniach, dotyczących żywotnych spraw społeczności polskiej, jak przyjęcie obywatelstwa czy zwrot ziemi była i jest niezmiernie duża. Zwrócił także uwagę, jak ważną rolę w przyszłości będzie miała troska o własną ziemię. Wyraził zdanie, iż nie wolno sprzedawać swej własności ziemskiej dla obcych, zachowując ją dla dzieci i wnuków. Dziękując za dotychczasowe zaangażowanie w działalność społeczną życzył członkom koła doczekania nowych jubileuszy.
Słowa życzeń do członków koła skierowali też inni goście uroczystości. Starościna gminy kowalczuckiej Krystyna Gierasimowicz dołączyła do swych słów prezent - piękny obraz. Wzruszającym akcentem uroczystości stało się wręczenie kilkunastu najbardziej aktywnym i zasłużonym członkom ZPL prezentów i kwiatów, wśród nich - najstarszej członkini koła Genowefie Kozłowskiej.
Uświetnił uroczystość koncert, w którym piosenki przeplatały się z popisami grupy tanecznej. Publiczność ławaryska i goście gorącymi oklaskami nagrodzili występy zespołu "Rodzinka" pod kierownictwem Walentyny Grablewskiej, grupy tanecznej, prowadzonej przez Edytę Subocz, kunszt wykonawczy chóru szkolnego, którym kieruje Stasys Lukauskas. Zakończyły imprezę wspólny poczęstunek i zabawa taneczna. Sponsorami spotkania wystąpili m. in. państwo Teresa i Czesław Mikulscy, Maria i Zbigniew Grochowscy, Józef Burokas, Walery Jakszto.
Jan Lewicki
Działalność w oparciu o szkołę
16 kwietnia w Szkole Średniej im. H. Sienkiewicza spotkali się członkowie landwarowskiego koła ZPL i zaproszeni goście, by uczcić 15-lecie Związku Polaków na Litwie oraz przeprowadzić zebranie sprawozdawczo-wyborcze. Uczestniczyli w nim także wicemer rejonu trockiego Henryk Jankowski, prezes Trockiego Oddziału ZPL Jarosław Narkiewicz, uczniowie, a także przebywająca gościnnie delegacja młodzieży z m. Wronki.
W wygłoszonym referacie sprawozdawczym prezes Franciszek Żeromski dokonał przeglądu działalności koła, początkiem sięgającej 1993 r. Obecnie liczy ono 314 członków, z których większość brała aktywny udział w różnych imprezach organizowanych w Landwarowie. Tutaj odbyły się dwa Festyny Kultury Polskiej Ziemi Trockiej "Dźwięcz, polska pieśni!". Członkowie koła uczestniczyli w akcjach na rzecz ofiar powodzi w Polsce: zebrano wówczas 3352 Lt, 100 złotych i 100 dolarów. Nauczyciele szkoły brali udział w konferencji "Oświata polska w rejonie" oraz Forum szkół polskich na Litwie, spotkaniu dyskusyjnym z udziałem parlamentarzystów Polski i Litwy. Zasługą członków koła, aktywnie udzielających się w kampanii wyborczej, jest dziś obecność w Radzie rejonu sześciu radnych AWPL.
Prezes koła, jako dyrektor, wiele uwagi poświęcił szkole. W latach 2001-2003 w Landwarowie zorganizowano i przeprowadzono święta pierwszoklasistów polskich szkół rejonu. Najważniejszym jednak wynikiem tej działalności jako presesa koła i 32-letniej pracy w szkole było powstanie dobudówki szkolnej, czemu poświęcił 6 lat. Dzięki nowym pomieszczeniom szkoła posiada doskonałe warunki pracy, odpowiadające standardom europejskim.
Koło w Landwarowie zasłużenie szczyci się wokalnym zespołem "Landwarowianie", który powstał w 1993 r. pod kierownictwem Edwarda Mogilnickiego. Zespół występował podczas różnych imprez rejonowych, śpiewał w wielu miastach Polski: Ornecie, Ustroniu, Gorzowie Wlkp., podczas dożynek prezydenckich w Spale, brał udział w II Międzynarodowym Przeglądzie Zespołów Artystycznych w Polanicy Zdroju, gdzie wśród 24 zespołów uplasował się na pierwszej pozycji. Wiele emocji przeżyli również zespolacy uczestnicząc w V Festiwalu Kultury Kresowej w Mrągowie.
Powody do radości dają także sukcesy szkolnego zespołu pieśni i tańca "Prząśniczka", który niebawem będzie świętował swe 25-lecie. W ciągu swego istnienia koncertował on w Kielcach, Krasnobrodzie, Zamościu i innych miastach. Podczas wakacji dzieci i młodzież szkolna wyjeżdżała na kolonie do Bydgoszczy, Wołomina, Zamościa.
Ponieważ spotkanie członków koła miało również charakter sprawozdawczo-wyborczy, dokonano na nim wyboru prezesa koła, którym ponownie został dyrektor szkoły Franciszek Żeromski. Obchody zakończono koncertem, w którym wystąpili goście z miasta Wronki i miejscowy szkolny zespół "Prząśniczka".
Antoni Pawłowicz